احساس درد و ضعف در ساق پا، اغلب به دلیل وارد شدن یک آسیب خفیف، مانند شین اسپلینت، کشیدگی و یا گرفتگی عضلات ساق پا، ایجاد می‌شود. اما اگر درد ساق پا، شدید و مداوم باشد، نشان دهنده این است که عضلات و استخوان‌های ساق پا، یک مشکل جدی دارند. درد و ضعف در ساق پا، بیشتر در ورزشکاران و سالمندان رخ می‌دهد. البته برای درمان این عارضه، تکنیک‌های درمان فیزیکی مانند فیزیوتراپی، تحریک الکتریکی، لیزر درمانی و غیره، بسیار کارآمد و موثر هستند.
علت درد و ضعف ساق پا
درد و ضعف ساق پا ممکن است که، جلوی ساق پا و یا پشت ساق پا را درگیر نماید.
شین اسپلینت یا سندروم استرس تیبیای داخلی یا میانی
عارضه شین اسپلینت(سندرم فشار داخلی استخوان ساق پا)، به دلیل ایجاد التهاب در عضلات، تاندون‌ها و بافت‌های اطراف استخوان ساق پا، رخ می‌دهد. در این عارضه، درد معمولا در محل اتصال عضلات ساق پا به استخوان درشت نی، احساس می‌شود.
شین اسپلینت معمولا، در نتیجه ایجاد تغییر ناگهانی در نوع و شدت فعالیت‌های بدنی، مثلا تغییراتی مانند افزایش تعداد دفعات ورزش کردن در هفته، تغییر شدت و مدت زمان ورزش، مانند دویدن در مسافت‌های طولانی‌تر یا سربالایی، رخ می‌دهد.
علائم شین اسپلینت
اگر به عارضه شین اسپلینت مبتلا شده باشید، در جلوی ساق پای خود، احساس درد، ضعف و حساسیت می‌کنید و ممکن است که ساق پای شما ورم کند. احتمال دارد که در ابتدا، این درد و ناراحتی، با متوقف کردن تمرینات ورزشی، برطرف شود، اما ممکن است به تدریج، افزایش پیدا کرده و درد ساق پا، به یک درد مداوم و آزاردهنده تبدیل شود.
درمان شین اسپلینت
شما می‌توانید در اکثر موارد، شین اسپلینت را با روش‌های ساده‌ای درمان کنید؛ مانند:
- استراحت کردن: از انجام کارهایی که درد، تورم و ناراحتی شما را افزایش می‌دهد، اجتناب کنید؛ اما فعالیت‌های خود را کاملا متوقف نکنید. در این زمان، از ورزش‌هایی مانند شنا، دوچرخه سواری و راه رفتن در آب، کمک بگیرید.
- یخ: ۴ تا ۸ بار در روز، و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، بر روی ساق پای آسیب دیده خود، کیسه یخ بگذارید. کیسه یخ را مستقیما بر روی پوست قرار ندهید؛ آن را در یک حوله نازک قرار دهید.
- داروی مسکن مصرف کنید: برای کاهش درد ساق پا، ایبوپروفن، استامینوفن و ناپروکسن سدیم، مفید هستند.
- انجام تمرینات انعطاف پذیری: کشش عضلات ساق پا، درد ساق پای شما را کاهش می‌دهد.
- پوشیدن کفش‌های طبی: پوشیدن کفش‌های طبی، در هنگام فعالیت‌های روزانه، موجب کاهش فشار روی ساق پا می‌گردد.
شکستگی استخوان ساق پا
شکستگی استخوان ساق پا، در اثر زمین خوردن و یا وارد شدن ضربه و فشاری، بیش از حد تحمل استخوان ساق پا، رخ می‌دهد.
شکستگی استخوان ساق پا، بسیار جدی است و به مراقبت‌های فوری پزشکی نیاز دارد. البته، شکستگی استخوان ساق پا، با درمان مناسب و به موقع، کاملا قابل درمان است.
علائم شکستگی استخوان ساق پا
علائم شکستگی استخوان ساق پا، عبارتند از:
- درد و تورم در ساق پا
- ناتوانی در راه رفتن و ایستادن، البته اگر فقط استخوان نازک نی شکسته باشد، می‌توانید راه بروید.
- محدود شدن حرکت زانو و مچ پا
- تغییر رنگ پوست و یا کبودی در ناحیه اطراف شکستگی
درمان شکستگی استخوان ساق پا
برای درمان شکستگی استخوان ساق پا، پزشک مواردی را در نظر می‌گیرد؛ مانند:
- درمان اولیه در چند هفته اول بعد از شکستگی، معمولا مقداری تورم ایجاد می‌شود؛ بنابر این پزشک، در ابتدا برای راحتی بیشتر در هنگام ثابت نگه داشتن ساق پا، ممکن است که به ساق پا آتل ببندد. زیرا می‌توان آتل را سفت و یا شل بست، تا تورم مشکلی ایجاد نکند.
- گچ گرفتن و بستن. پزشک، استخوان شکسته را گچ می‌گیرد. بعد از گذشت چند هفته، می‌توان گچ را باز کرد و ساق پا را با یک بریس از پیش ساخته شده پلاستیکی، بست. این بریس، ساق پا را تا زمان بهبودی کامل، ثابت نگه داشته و از آن محافظت میکند.
- عمل جراحی. گاهی برای درمان بعضی از انواع شکستگی استخوان ساق پا، پزشک جراحی را توصیه میکند.
گرفتگی ساق پا یا اسب چارلی
گرفتگی عضله، هنگامی اتفاق می‌افتد که یک عضله سفت شده و در همان حالت بماند. این گرفتگی، ممکن است که در هر یک از عضلات بدن، رخ دهد؛ اما در عضلات پشت ساق پا بسیار شایع است.
گرفتگی عضلانی، با اینکه بسیار دردناک است اما بی‌خطر بوده و خیلی زود برطرف می‌شود. در بیشتر اوقات، می‌توانید با انجام حرکات کششی به رفع این گرفتگی کمک کنید.
علائم همراه با گرفتگی ساق پا
در گرفتگی عضله پشت ساق پا، فرد احساس میکند که عضله سفت و قفل شده است. این گرفتگی بسیار دردناک است و حتی در زمان استراحت و یا نشستن، ممکن است که ناگهان اتفاق بیفتد.
درمان گرفتگی ساق پا
هنگامیکه شخصی دچار گرفتگی عضله ساق پا شود، کارهای زیر می‌تواند به او کمک کند که کمی بهتر شود:
- سر پا بایستید و به آرامی پا را حرکت دهید و بکشید.
- به آرامی، انگشتان پا را به سمت جلو بکشید.
- تا زمانی که گرفتگی برطرف شود، این حرکات را تکرار کنید.
گاهی اوقات، ماساژ دادن ماهیچه‌های پشت ساق پا، موجب رفع گرفتگی می‌گردد.
اگر یک بیماری زمینه‌ای دیگر، باعث گرفتگی عضلات ساق پا شده باشد، پزشک انجام آزمایشات بیشتری را توصیه میکند. اگر دارویی مصرف می‌کنید که موجب گرفتگی عضلات می‌شود، پزشک ممکن است که نوع دارو و یا مقدار مصرف آن را تغییر دهد.
التهاب تاندون آشیل
التهاب تاندون آشیل، عارضه‌ای است که در آن، تاندونی که عضله پشت ساق پا را به پاشنه پا متصل میکند، متورم شده و درد ایجاد میکند. دو عضله بزرگ، در پشت ساق پا وجود دارد. این عضلات، فشار آوردن بوسیله پاها و ایستادن بر روی پنجه پا را ممکن می‌کنند. تاندون بزرگ آشیل، این عضلات را به پاشنه پا، وصل میکند و باعث می‌شود که بتوانیم پای خود را به سمت پائین فشار دهیم. تاندون آشیل، در هنگام دویدن، راه رفتن و پریدن، کار میکند.
علائم التهاب تاندون آشیل
علائم التهاب تاندون آشیل عبارتند از:
- احساس درد، در پاشنه و پشت ساق پا در هنگام راه رفتن و یا دویدن
- احساس درد و سفتی درهنگام صبح
- احساس درد در تاندون آشیل، با لمس کردن و یا حرکت دادن
- احساس گرما و تورم در پاشنه پا و در امتداد تاندون آشیل در پشت ساق پا
- مشکل در ایستادن روی انگشتان پا
درمان التهاب تاندون آشیل
در اکثر موارد، التهاب تاندون آشیل، با درمان‌های غیر جراحی، درمان شده و درد آن کاهش می‌یابد؛ البته چند ماه طول می‌کشد تا علائم آن کاملا برطرف شود. حتی با شروع سریع درمان، ممکن است که بیش از ۳ ماه، درد داشته باشید.
درمان‌های غیر جراحی می‌تواند بر اساس مصرف داروهای ضد التهاب، استفاده از کفش مناسب، فیزیوتراپی و اصلاح فعالیت‌های بدنی باشد.
سیاتیک
درد سیاتیک، به دردی گفته می‌شود که در هر جایی از مسیر عصب سیاتیک ممکن است رخ دهد. عصب سیاتیک، از کمر عبور کرده و از طریق باسن و ران‌ها به پائین هر و پا امتداد می‌یابد.
هنگامیکه فتق دیسک و یا رشد بیش از حد یک استخوان به بخشی از عصب سیاتیک فشار وارد کند، درد سیاتیک ایجاد می‌شود. فشار بر روی عصب سیاتیک، باعث درد، التهاب و مقداری بی حسی در پاها می‌گردد.
علائم سیاتیک
درد سیاتیک، در هر نقطه از مسیر عصب سیاتیک، ممکن است رخ دهد. اما این درد معمولا در یک مسیر طولانی از کمر تا باسن و پشت ران و ساق پا، کشیده می‌شود.
درد سیاتیک ممکن است خفیف و یا شدید باشد. گاهی اوقات مانند یک شوک الکتریکی احساس می‌شود. این درد، در هنگام سرفه یا عطسه کردن و یا نشستن در مدت طولانی، بدتر می‌شود. درد سیاتیک معمولا، فقط یک طرف بدن را درگیر میکند.
بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در عضلات ساق پا نیز از علائم دیگر ناراحتی سیاتیک است. ممکن است که بیمار در یک قسمت از پا، درد داشته باشد اما بخش دیگری از پای او، بی حس باشد.
درمان سیاتیک
اگر درد سیاتیک با درمان‌های اولیه، بهبود نیافت، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید.
- داروها: داروهای ضد التهابی، داروهای ضد افسردگی، کورتیکواستروئید‌ها، داروهای آرام بخش و ضد تشنج، ممکن است برای درمان درد سیاتیک، تجویز شوند.
- فیزیوتراپی: پس از اینکه درد سیاتیک بهبود یافت، فیزیوتراپ، یک برنامه ورزشی برای جلوگیری از آسیب‌های بعدی برای شما طراحی میکند. این برنامه می‌تواند از تمریناتی تشکیل شده باشد که عضلات را تقویت کند، دامنه حرکتی را بهبود بخشد و وضعیت بدنی را اصلاح نماید.
- تزریق استروئید: تزریق داروهای کورتیکواستروئیدی در اطراف ریشه عصب سیاتیک، به کاهش درد کمک میکند. معمولا یک تزریق، برای تسکین درد سیاتیک، کافی است. و حداکثر تا سالی ۳ بار می‌توان تزریق این داروها را انجام داد .
- جراحی: در عمل جراحی، پزشک خار استخوانی و یا بخشی از دیسک را که بر روی عصب فشار می‌آورد، برمی‌دارد. البته، جراحی فقط زمانی که ناراحتی سیاتیک، باعث از دست دادن کنترل روده و مثانه شود و یا درد و ضعفی ایجاد نماید که با روش‌های دیگر قابل درمان نباشد، توصیه می‌شود.
نوروپاتی محیطی (دیابتی)
یکی از علل ایجاد درد پشت ساق پا، نوروپاتی محیطی است. عوامل زیادی می‌توانند به اعصاب ساق پا آسیب وارد کنند، از جمله: عفونت، بیماری ارثی، مصرف الکل، تصادفات و ابتلا به دیابت.
نوروپاتی محیطی دیابتی، عارضه‌ای است که در آن اعصاب محیطی ساق پا، در اثر بالا بودن قند خون در مدت طولانی، آسیب می‌بینند؛ و این یکی از عوارض شایع بیماری دیابت است. برای درمان عوارض ناشی از نوروپاتی محیطی دیابتی، پزشک ممکن است که مصرف دارو را همراه با تغییر در شیوه زندگی، برای معالجه علت زمینه‌ای نوروپاتی، توصیه کند.
علائم نوروپاتی محیطی
علائم نوروپاتی محیطی عبارتند از:
- بی حسی و سوزن سوزن شدن انگشتان پاها و دست‌ها، که به تدریج گسترش یافته و به بازوها و ساق پا سرایت میکند.
- درد شدید، تیر کشیدن، درد ضربان دار و یا سوزش
- حساسیت شدید به لمس
- ایجاد درد در حین فعالیت‌هایی که معمولا دردی ایجاد نمی‌کند؛ مانند زمانی که چیزی روی پاهای خود قرار می‌دهید، یک شی و یا حتی یک پتو.
- عدم تعادل و زمین خوردن
- ضعف عضلانی
- احساس پوشیدن دست کش و یا جوراب، در حالی که چیزی نپوشیده‌اید
- فلج شدن، اگر اعصاب حرکتی درگیر شوند
درمان نوروپاتی محیطی
روش‌های زیر برای درمان نوروپاتی محیطی متداول است:
- داروها. داروهای زیادی برای درمان مشکلات سیستم عصبی وجود دارد. این داروها به اشکال مختلفی مانند: قرص‌های خوراکی، برچسب‌های دارویی پوستی، داروهای تزریقی و داروهای آهسته رهش و غیره در دسترس هستند.
- فیزیوتراپی. فیزیوتراپی، می‌تواند در بدست آوردن مجدد سلامتی، بعد از یک حادثه و یا یک عمل جراحی به شما کمک کند و درد را تسکین دهد؛ همچنین، فیزیوتراپی درسازگاری با تغییرات سیستم عصبی، بهبود تعادل و جلوگیری از زمین خوردن، کار ساز است.
- دستگاه‌ها و تجهیزات پوشیدنی. این تجهیزات شامل وسایل پزشکی مانند بریس، واکر، عصا، کفش‌های طبی و غیره هستند. این وسایل بطور مستقیم نوروپاتی محیطی را درمان نمی‌کنند؛ اما عوارض ناشی از آن را برطرف می‌نمایند. به طور مثال، کفش‌های طبی مخصوص افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، که به نوروپاتی محیطی دچار شده‌اند.
- سایر درمان‌ها برای تسکین درد. اگر درد حاصل از عارضه نوروپاتی محیطی و یا آسیب عصبی، با داروها تسکین پیدا نکند، پزشک، درمان‌های دیگری را توصیه میکند مانند: طب سوزنی، تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست، بعضی تزریق‌ها و یا جراحی کاشت محرک نخاعی.
ترومبوز وریدی عمقی
ترومبوز وریدی عمقی (DVT)، با تشکیل یک لخته خون در یک ورید عمقی رخ می‌دهد. این لخته خون، معمولا در ورید‌های لگن، ران و یا ساق پا ایجاد می‌گردد؛ اما ممکن است که در بازو هم تشکیل شود.
تشخیص به موقع ترومپوز وریدی عمقی، بسیار مهم است؛ زیرا ممکن است که برای هر فردی رخ دهد و باعث مشکلات جدی، ناتوانی و حتی مرگ شود.
علائم ترومبوز وریدی عمقی
نیمی از افرادی که به ترومپوز وریدی عمقی مبتلا هستند، علامتی ندارند. شایع‌ترین علائم ترومپوز وریدی عمقی، در عضو درگیر شده، عبارتند از:
- تورم
- درد
- حساسیت
- قرمزی پوست
اگر این علائم را داشتید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
درمان ترومبوز وریدی عمقی
مصرف داروهای ضد انعقاد(رقیق کننده خون)، پوشیدن جوراب واریس و بالا گذاشتن پاها در طول روز، بعضی از روش‌های درمانی ترومبوز وریدی عمقی است. در بعضی موارد که این عارضه، شدید و گسترده شده باشد، درمان‌های تهاجمی با استفاده از کاتتر، مورد نیاز است.
هدف از انجام این درمان‌ها عبارتند از:
- جلوگیری از بزرگ‌تر شدن لخته خون و درگیر شدن ورید‌های دیگر
- جلوگیری از پاره شدن لخته خون در ورید و حرکت آن به سمت ریه‌ها
- جلوگیری از تشکیل مجدد لخته خون
- جلوگیری از عوارض طولانی مدت وجود لخته خون (مانند نارسایی مزمن وریدی)
واریس
رگ‌های واریسی، رگ‌های بزرگ و گشاد شده هستند. ورید‌های سطحی پوست، می‌توانند به رگ‌های واریسی تبدیل شوند. معمولاً، رگ‌های پایین ساق پا، به عارضه واریس مبتلا می‌شوند؛ زیرا ایستادن و راه رفتن، به رگ‌های قسمت پائین تنه فشار وارد میکند.
علائم واریس
گاهی اوقات رگ‌های واریسی، دردی ایجاد نمی‌کنند. علائم واریس عبارتند از:
- وجود رگهایی به رنگ بنفش تیره یا آبی
- رگهایی که به شکل پیچ خورده و برجسته هستند.
علائم دردناک رگ‌های واریسی، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس درد یا سنگینی در پاها
- احساس سوزش، ضربان زدن، گرفتگی عضلات و تورم در ساق پا
- شدید شدن درد، بعد از نشستن یا ایستادن طولانی مدت
- احساس خارش در اطراف رگ‌های واریسی
- تغییر رنگ پوست در اطراف رگ‌های واریسی
درمان واریس
اگر واریس، علائمی ایجاد نکند، نیاز به درمان دارویی ندارد. با این وجود، اگر رگ‌های واریسی، درمان نشوند، ممکن است که بدتر شوند.
درمان پزشکی واریس، شامل موارد زیر است:
- بالا بردن پاها: شما باید ۳ یا ۴ بار در روز، و هر بار به مدت ۱۵ دقیقه، پاها را، از سطح قلب خود، بالاتر نگه دارید. اگر مجبورید که مدت طولانی بایستید و یا بنشینید، گاهی پاهای خود را خم کنید تا به گردش خون در پاها کمک نمائید. اگر به واریس خفیف و یا متوسط مبتلا هستید، بالا نگاه داشتن پاها، به کاهش تورم و علائم دیگر واریس کمک خواهد کرد.
- جوراب واریس: جوراب‌های واریس، از جنس کشی هستند و با فشرده کردن رگ‌ها از تجمع خون در رگ، جلوگیری می‌کنند. اگر هر روز، جوراب واریس، بپوشید، بسیار موثر هستند.
- اسکلروتراپی: یکی از متداولترین روش‌های درمان رگ‌های واریسی عنکبوتی، اسکلروتراپی است. در این روش، محلول سالین، و یا یک محلول شیمیایی دیگر را به داخل رگ‌های واریسی تزریق می‌کنند؛ در نتیجه خون، دیگر در داخل آن رگ‌ها جریان پیدا نکرده و در رگ‌های دیگر بیشتر می‌شود.
- فرسایش حرارتی: از اشعه لیزر و یا استفاده از امواج رادیویی نیز می‌توان در جهت معالجه رگ‌های واریسی استفاده کرد.
- برداشتن رگ: این یک روش جراحی، برای برداشتن رگ‌های واریسی است.
- میکروفلبکتومی: در این روش، ابزار‌های جراحی خاصی از راه برش‌های کوچک وارد بدن شده و رگ‌های واریسی را از بین می‌برند. میکروفلبکتومی، ممکن است به تنهایی و یا همراه با جراحی برداشتن رگ، انجام شود .
بیماری سرخرگ محیطی (PAD)
بیماری سرخرگ محیطی (PAD)، انسداد سرخرگ‌هایی است که خون را از قلب، به پاها می‌رساند. این بیماری، که به آن تصلب شرایین نیز می‌گویند، به دلیل تجمع پلاک‌های چربی در داخل سرخرگ ایجاد می‌گردد. بیماری سرخرگ محیطی، ممکن است که در هر سرخرگی رخ دهد اما در پاها، شایع‌تر است.
علائم بیماری سرخرگ محیطی
علامت اصلی بیماری سرخرگ محیطی، درد گرفتن پاها در هنگام فعالیت‌های فیزیکی مانند راه رفتن است که با استراحت بهتر می‌شود؛ با این وجود، ۴ نفر از هر ۱۰ نفر افراد مبتلا به بیماری سرخرگ محیطی، پا درد، ندارند.این درد و گرفتگی، و لنگیدن در هنگام راه رفتن، ممکن است که در ناحیه لگن، باسن، ران و یا ساق پا، احساس شود.
علائم وجود بیماری سرخرگ محیطی عبارتند از: ضعف عضلانی، پوست صاف و براق، ریزش مو در آن ناحیه، خنک بودن پوست ناحیه، همراه با درد پا در هنگام راه رفتن(با ایستادن درد کمتر می‌شود)، کاهش نبض در پاها، زخمی که خوب نمی‌شود و سردی و بی حسی انگشتان پاها.
درمان بیماری سرخرگ محیطی
بیماری سرخرگ محیطی را می‌توان تا حد زیادی، با تغییر در سبک زندگی و مصرف دارو، درمان کرد.
برای ایجاد تغییر در سبک زندگی، می‌توان از ترک کردن سیگار و ورزش منظم شروع کرد، زیرا این دو کار علائم بیماری را کاهش داده و از شدیدتر شدن آن جلوگیری می‌کنند. موارد زیر نیز مهم است:
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- در صورتیکه اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
- مصرف نوشیدنی الکلی را کاهش دهید.
بیماری پاژه
بیماری پاژه، یک بیماری استخوانی است که ممکن است هر یک از استخوان‌های بدن، از جمله استخوان ساق پا را درگیر نماید. این بیماری، اغلب در مهره‌های ستون فقرات، لگن، جمجمه و استخوان‌های بلند، دیده می‌شود؛ و ممکن است که یک و یا چند استخوان را درگیر نماید. همچنین احتمال دارد که همه استخوان، و یا فقط بخشی از آن را تحت تاثیر قرار دهد.
علت اصلی بیماری پاژه کاملا مشخص نیست، اما طبق نظر پزشکان، عواملی وجود دارد که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد؛ این موارد عبارتند از:
- ژنتیک. بیماری پاژه، یک بیماری ارثی است. در ۲۵ تا ۴۰ درصد از موارد ابتلا به این بیماری، افراد مبتلای دیگری نیز در خانواده یافت می‌شوند.
- سن. بیماری پاژه، معمولا در افراد بالای ۴۰ سال رخ می‌دهد؛ و با افزایش سن، احتمال ابتلای افراد به این بیماری، بیشتر می‌شود.
- عوامل محیطی. مطالعات نشان داده است که کار و یا زندگی در بعضی محیط‌های خاص، در ابتلا به بیماری پاژه، موثر بوده است. البته، این امر، به اثبات نرسیده است.
علائم بیماری پاژه
بیماری استخوانی پاژه، ممکن است که یک یا چند استخوان بدن را درگیر نماید. معمولاً نواحی درگیر با این بیماری، شامل لگن، ستون فقرات و جمجمه است.
علائم بیماری پاژه عبارتند از:
- درد مداوم استخوان
- درد، سفتی و تورم مفاصل
- یک درد تیر کشنده که در تمامی نقاط بدن، احساس می‌شود؛ همراه با ضعف، بی حسی، سوزن سوزن شدن و ناتوانی در حرکت دادن بعضی از اندام‌ها مانند ساق پاها
البته در موارد زیادی، این بیماری هیچ علامتی را ایجاد نمی‌کند و بیماری بطور اتفاقی در هنگام آزمایشات دیگر، تشخیص داده می‌شود.
درمان بیماری پاژه
اگر درد و یا علائم ناراحت کننده‌ای نداشته باشید، نیاز به درمان نیست. پزشک، به شما توصیه می‌نماید که معاینات دوره‌ای و عکسبرداری اشعه ایکس انجام دهید، تا وضعیت پیشرفت بیماری استخوانی شما را تحت نظر داشته باشد؛ و در صورتیکه علائم این بیماری ظاهر شوند، پزشک ممکن است که درمان‌های غیرجراحی را به شما توصیه نماید.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): برای تسکین درد‌های خفیف حاصل از بیماری پاژه و یا آرتروز مرتبط با آن، مصرف داروهای ناپروکسن، ایبوپروفن و آسپیرین مفید هستند.
- دستگاه‌های کمکی: اگر این بیماری، استخوان لگن و یا ساق پای شما را درگیر کرده باشد، استفاده از یک عصا می‌تواند فشار را از روی استخوان شما بردارد و باعث کم شدن درد شود.
- داروهای بیس فسفونات: اگر درد استخوان شدید باشد، از داروهایی به نام بیس فسفونات، استفاده می‌شود. این داروها، روند تخریب استخوان را متوقف می‌کنند و در معالجه بیماری پاژه بسیار موثر هستند.
- درمان جراحی: بعضی از عوارض ناشی از بیماری پاژه را می‌توان با عمل جراحی برطرف نمود.
درد و ضعف ساق پا بیشتر در چه افرادی شایع است؟
درد و ضعف ساق پا، در هر فردی ممکن است رخ دهد. البته، این عارضه در ورزشکاران، که فشار زیادی به عضلات ساق پای خود وارد می‌کنند، بیشتر شایع است. در افراد بالای ۶۵ سال نیز، به دلیل بعضی از بیماری‌ها، بی تحرکی و ضعف عضلانی، درد ساق پا، زیاد دیده می‌شود.
عوامل دیگری که احتمال ابتلا به درد ساق پا را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- مصرف بعضی از داروها، مانند داروهای کاهش دهنده کلسترول
- بیماری‌هایی مانند کم کاری تیروئید، بیماری کبدی، بیماری کلیوی، دیابت یا بیماری سرخرگ محیطی (PAD)
- تورم ناشی از تجمع مایعات(ادم) در ساق پا
- گرما زدگی
- کمبود الکترولیت، به دلیل کم آبی و یا دیالیز
- بارداری
- کوتاه و سفت شدن عضلات پشت ساق پا
- مصرف دخانیات
چه زمانی برای درد ساق پا به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر علائم زیر را دارید، به پزشک مراجعه کنید:
- تغییر رنگ، در پوست ساق پا، پا یا انگشتان پا(مانند رنگ پریدگی یا کبودی)
- مشکل در حرکت کردن یا راه رفتن
- درد شدید یا ناگهانی پشت ساق پا
- تورم در پشت ساق پا و یا قسمت دیگری از ساق پا
تشخیص علت درد و ضعف ساق پا
برای تشخیص علت درد ساق پا، پزشک یک معاینه فیزیکی روی شما انجام داده و سوابق پزشکی شما را جویا می‌شود. همچنین از آزمایشاتی مانند تست‌های تصویر برداری اشعه ایکس، سونوگرافی و ام آر آی، کمک می‌گیرد. گاهی، انجام آزمایش خون نیز لازم است.
درمان‌های رایج درد و ضعف ساق پا
نحوه درمان درد ساق پا، به علت اصلی ایجاد آن بستگی دارد. با این وجود، پزشک یا متخصص طب فیزیکی، موارد زیر را تجویز میکند:
استفاده از دستورالعمل رایس (RICE)
شما می‌توانید با استفاده از دستورالعمل رایس، درد خفیف ساق پا را در خانه درمان کنید؛ این دستور العمل عبارت است از:
- استراحت: هنگامی که درد ساق پا دارید، از ره رفتن و دویدن خودداری کنید؛ زیرا با فشار آوردن به ساق پا، درد آن را بدتر می‌کنید.
- یخ: هر ۲ ساعت یک بار، به مدت ۲۰ دقیقه روی عضله پشت ساق پای خود، یخ بگذارید. یخ را مستقیماً روی پوست خود قرار ندهید.
- فشرده سازی: با یک باند کشی ساق پای خود را ببندید. فشرده سازی، با کاهش جریان خون در ناحیه دردناک، تورم را کاهش می‌دهد.
- بالا بردن: پاهای خود را در سطحی بالاتر از قلب، نگه دارید. با استفاده از بالش و یا کوسن، پاهای خود را در این ارتفاع ثابت نگه دارید.
مسکن
با مصرف مسکن‌هایی مانند ناپروکسن، ایبوپروفن و استامینوفن، می‌توان درد ساق پا را کاهش داد.
فیزیوتراپی
از فیزیوتراپی می‌توان برای تسکین درد‌های مختلفی از جمله درد ساق پا، کمک گرفت. در ابتدا، فیزیوتراپیست، علت درد و ضعف ساق پای شما را پیدا میکند؛ و بعد از بررسی دقیق وضعیت شما، یک برنامه روزانه برای تسکین هر چه سریعتر درد ساق پای شما، طراحی میکند.
درمان اولیه درد ساق پا، به علت آن بستگی دارد و می‌تواند ماساژ بافت نرم و تمرینات تدریجی افزایش قدرت عضلات ساق پا، برای کمک به مدیریت درد ساق پا باشد. این تمرینات با بالا بردن ساده پاها شروع شده و سپس به تمرینات شدیدتری مانند پریدن و جهیدن و همچنین یک برنامه ورزشی جامع و مخصوص برای شما، افزایش یابد.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی، روشی است که در آن از پالس‌های الکتریکی برای ایجاد انقباضات عضلانی استفاده می‌شود. الکترود‌های این دستگاه بر روی پوست ناحیه مورد نظر چسبانده شده و توسط یک یونیت، کنترل می‌شوند. بعد از آن، جریان الکتریکی از یونیت به الکترودها فرستاده شده و به عضله می‌رسد و باعث انقباض آن می‌گردد.
مطالعات نشان داده است که، عمل تحریک الکتریکی برای عضله ساق پا، بطور قابل توجهی باعث افزایش جریان خون سرخرگی در عضله ساق پا شده و گرفتگی و درد آن را کاهش می‌دهد.
لیزر درمانی
لیزر درمانی با دستگاه MLS، یک روش جدید و کار آمد برای کاهش درد مچ، ران و ساق پاها است. از روش لیزر درمانی MLS، برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شود. این یک روش درمانی غیر تهاجمی بوده و سال‌ها است که در کشورهای اروپایی، برای تسکین درد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این روش، از دو طول موج برای درمان استفاده می‌شود که به عمق بافت‌ها و اعصاب ملتهب نفوذ می‌کنند. در این روش، لیزر، نور را به انرژی بیوشیمیایی تبدیل کرده و باعث می‌شود که سلول‌های بافت دردناک، عملکرد طبیعی خود را بازیابی کنند و در نتیجه درد، تسکین پیدا میکند. این فعالیت‌های درون سلولی، روند بهبودی را تسریع میکند.
استفاده از لیزر درمانی MLS، موقتا، درد در ساق و مچ پاها را بر طرف کرده، و همچنین باعث رفع التهاب و تورم می‌شود. در مشکلاتی مانند درد عضلات، درد‌های عصبی، تحلیل رفتن مفاصل و آسیب وارده به بافت پیوندی، می‌توان از لیزر درمانیMLS، سود برد.
شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی، درمانی با استفاده از قدرت امواج صوتی است که از سطح پوست عبور کرده، به روند ترمیم بافت کمک میکند و درد را کاهش می‌دهد. در این روش، با وارد کردن یک آسیب بافتی کوچک بوسیله امواج صوتی، یک تغییر بیولوژیکی در جریان خون ایجاد میکند و روند ترمیم بافت‌ها را تسریع می‌نماید. در نتیجه این درمان، بافت‌ها ترمیم شده و درد کاهش می‌یابد و با افزایش میزان تحرک، بیمار قادر به انجام فعالیت‌های دلخواه خود خواهد بود.
شاک ویو تراپی با دستگاهی که شبیه به یک تفنگ است، انجام می‌شود. این تفنگ یا اپلیکاتور بر روی بدن، در محل دردناک نگه داشته می‌شود. هوا با فشار زیاد به قسمت انتهایی این اپلیکاتور فرستاده شده و ارتعاشات سریعی ایجاد کرده و آن‌ها را به عمق بافت می‌فرستد.
با کمک این امواج صوتی، روند طبیعی ترمیم بدن تحریک شده، جریان خون افزایش می‌یابد و تسریع ترمیم بافت، رشد سلولی و کاهش درد، حاصل می‌گردد.
تزریق پی آر پی (PRP)
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، به محل عضله آسیب دیده، باعث بهبودی سریعتر آن می‌شود. در این درمان، با استفاده از یک دستگاه سانتریفیوژ، مقداری از خون بیمار را تجزیه کرده و از آن مقدار زیادی پلاکت استخراج می‌کنند.
میانگین سطح پلاکت در خون حدود ۶ درصد است؛ اما در یک تزریق پی آر پی، ۹۵ درصد پلاکت وجود دارد. افزایش میزان پلاکت در بافت آسیب دیده، باعث بازسازی و بهبودی سریع بافت می‌شود.
پیشگیری از درد گرفتن و ضعف ساق پا
در اینجا چند نکته ذکر شده است که به جلوگیری از درد ساق پا کمک میکند:
- تحرک داشتن .حرکت دادن مچ و عضلات ساق پا، با تمرینات کششی و یا حرکت دادن کامل مفاصل، به جلوگیری از درد ساق پا کمک میکند.
- استراحت کردن: استراحت کردن در فواصل زمانی بین فعالیت‌های بدنی، به ترمیم و تقویت عضلات کمک میکند.
- گرم کردن و سرد کردن: قبل از فعالیت‌ها و تمرینات ورزشی، برای نرم شدن عضلات و جلوگیری از آسیب‌های بعدی، عضلات خود را گرم کنید و بعد از تمرین آن‌ها را خنک کنید.
- کفش مناسب: حتما در هنگام ورزش کردن، کفش مناسب بپوشید؛ به خصوص برای دویدن و یا پریدن.
- هیدراته بمانید: آبرسانی کافی به بدن، از درد ساق پا جلوگیری میکند؛ زیرا کم آبی بدن، منجر به گرفتگی عضلات می‌شود.
- ورزش را به تدریج افزایش دهید: اگر یک تمرین ورزشی را تازه آغاز کرده‌اید، به تدریج آن را افزایش دهید؛ زیرا افزایش ناگهانی سطح فعالیت بدنی، به عضلات آسیب می‌رساند. می‌توانید از یک مربی ورزشی کمک بگیرید و یا تمرینات آنلاین انجام دهید.
سؤالات متداول
آیا درد ساق پا، یک مشکل جدی است؟
درد ماهیچه ساق پا، یک مشکل متداول است و معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست؛ اما گاهی اوقات درد در ساق پا نشانه یک بیماری جدی تر است.
آیا درد و ضعف ساق پا، ممکن است به دلیل لخته شدن خون باشد؟
بله، لخته شدن خون در رگ‌های ساق پا، ممکن است باعث ایجاد درد، گرما و حساسیت در ناحیه آسیب دیده شود. با این وجود، به این معنی نیست که هر درد ساق پا به دلیل وجود لخته خون باشد. اگر درد ساق پای شما بعد از چند روز برطرف نشد، به پزشک مراجعه کنید.
آیا کم آبی باعث درد ساق پا می‌شود؟
بله. کم آبی، باعث اسپاسم و گرفتگی عضلات ساق پا شده و اسپاسم، در ساق پا، درد ایجاد میکند.
آیا درد ساق پا خود به خود برطرف می‌شود؟
بله، درد ساق پا معمولاً خود به خود برطرف می‌شود و جای نگرانی نیست؛ اما اگر بیش از یک هفته طول کشید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
علت درد ساق پا در هنگام استراحت چیست؟
شایع‌ترین علل درد ساق پا در هنگام استراحت، شامل گرفتگی عضلات، التهاب ماهیچه یا تاندون، شکستگی استخوان و لخته شدن خون است.
آیا ممکن است که درد ساق پا بدون دلیل رخ دهد؟
بله، گرفتگی عضله ساق پا ممکن است که بدون دلیل مشخصی رخ دهد، که به نام گرفتگی ایدیوپاتیک شناخته می‌شود، و یک عارضه ثانویه از یک بیماری دیگر است.
آیا درد ساق پا نشان دهنده مشکلات قلبی است؟
اگر بیماری سرخرگ محیطی (PAD)، باعث درد ساق پا شده باشد، ممکن است نشان دهنده مشکلات قلبی باشد. افرادی که به بیماری سرخرگ محیطی مبتلا هستند، بیشتر در معرض سکته مغزی یا حمله قلبی می‌باشند؛ زیرا این عارضه، می‌تواند نشان دهنده مسدود شدن عروق کرونر و کاهش جریان خون در سرخرگ‌ها باشد.
