تاندونیت زانو که به عنوان تاندونیت کشکک یا زانوی پرشکاران نیز شناخته میشود، عارضهای است که در آن تاندونی که کشکک زانو را به استخوان درشت نی متصل میکند، ملتهب میشود. معمولاً در این عارضه افراد علائمی مانند زانو درد، حساسیت یا تورم در محل زانو را تجربه میکنند. تاندونیت یا التهاب زانو بیشتر در ورزشکاران، به ویژه ورزشکارانی ک ورزشهایی مثل والیبال و بسکتبال انجام میدهند دیده میشود؛ البته افرادی که در طول روز فعالیتهایی مثل پریدن یا دویدن نیز انجام میدهند هم در معرض ابتلا به تاندونیت زانو هستند. در صورتی که تاندونیت زانو زود تشخیص داده شود و اقدامات درمانی مناسب صورت بگیرد، بهبودی سریعتر حاصل میشود. معمولاً یک یا چند دوره فیزیوتراپی یا توانبخشی به بهبودی این عارضه کمک میکند و فقط در شرایط حاد به جراحی نیاز است.
تاندونیت زانو چیست؟
تاندونیت زانو نوعی آسیب ورزشی محسوب میشود. در تاندونیت کشکک زانو، تاندونی که کاسه زانو را به استخوان ساق پا متصل میکند، ملتهب میشود. وظیفه این تاندون صاف نگه داشتن زانو است. این تاندون به همراه عضلات، باعث میشوند تا زانو در حین فعالیتهایی مثل دویدن، پریدن و… خم و راست شود. در صورت استفاده بیش از حد یا عدم استفاده صحیح، تاندون زانو ممکن است ملتهب شود.
تاندونیت زانو چه علائمی دارد؟
علامت اصلی تاندونیت زانو، درد در ناحیه زیر کشکک زانو است. در ابتدا ممکن است این درد فقط در زمان شروع فعالیت یا ورزش ایجاد شود. بعد از مدتی، درد شدیدتر شده و مدت بیشتری طول میکشد. در نهایت، ممکن است درد تا حدی شدید شود که مانع فعالیتهای روزانه شود.
البته این عارضه با علائم دیگری نیز همراه است:
- تورم: در این عارضه به دلیل التهاب کشکک زانو، تورم قابل مشاهدهای در محل آسیب ایجاد خواهد شد.
- حساسیت: ممکن است فرد در ناحیه زانو، حساسیت به لمس یا درد در هنگام لمس را تجربه کند.
- سفتی: سفتی زانو ممکن است تا مدتها باقی بماند. این حالت معمولاً صبحها شدیدتر است.
- ضعف و بی ثباتی: ممکن است بعضی افراد ضعف در عضله چهارسر ران و بیثباتی در زانو را احساس کنند.
- درد بعد از ورزش: در این عارضه، حتی بعد از ورزش هم درد ادامه مییابد و بعد از سرد کردن بدن درد به صورت مبهمی باقی خواهد ماند.
توجه داشته باشید که شدت علائم بسته به شرایط افراد میتواند متفاوت باشد. در موارد جزئی فرد فقط درد و ناراحتی خفیفی را تجربه میکند؛ اما در شرایط حاد فرد دچار درد شدید و حتی محدودیت حرکتی میشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
- درد شدید که دامنه حرکتی و فعالیتهای روزانه شما را محدود میکند.
- درد دائمی یا دردی که مدت زیادی طول میکشد.
- درد شدید زانو که در هنگام فعالیتهای بدنی شدیدتر میشود.
تشخیص تاندونیت زانو
پزشک برای تشخیص تاندونیت زانو، معاینه فیزیکی انجام میدهد. پزشک در طی معاینه زانو، به زانو ضربه میزند تا ببیند محل درد دقیقا کجاست و نیز زانو را حرکت داده تا وضعیت دامنه حرکتی زانو را بررسی کند. همچنین پزشک درباره سابقه پزشکی و نوع فعالیتهایی که انجام میدهید نیز از شما سوال میپرسد.
پزشک ممکن است علاوهبر معاینه فیزیکی از روشهای زیر هم استفاده کند:
- سونوگرافی: این این روش تصویربرداری برای بررسی پارگی تاندون زانو استفاده میشود.
- اشعه ایکس: از این روش برای رد احتمال شکستگی استخوان استفاده میشود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): از این روش برای بررسی کامل ساختار زانو و مشاهده تاندون زانو استفاده میشود.
تشخیصهای افتراقی تاندونیت زانو
تاندونیت زانو به دلیل داشتن علائمی مشابه با دیگر عارضههای زانو، ممکن است با مشکلاتی مثل پارگی مینیسک یا بورسیت زانو اشتباه گرفته شود، بنابراین بررسی درست توسط پزشک متخصص برای رسیدن به تشخیص درست بسیار مهم است. در جدول زیر نمونهای از آسیبهای متداول زانو به اساس محل درد و علائمشان به تفکیک ذکر شده است.
وضعیت | محل درد | شروع و مدت | علائم رایج |
تاندونیت زانو | اطراف تاندون و نقاط درج شده، به عنوان مثال، تاندون کشکک | شروع درد به صورت تدریجی است و در اثر استفاده بیش از حد و فشار مکرر، مزمن میشود. | درد در حین فعالیت، حساسیت موضعی، سفتی زانو |
بورسیت زانو | التهاب کیسههای پر از مایع اطراف زانو یا بورسها، به عنوان مثال، بورسهای پیش کشککی یا زیر کشککی | شروع تدریجی یا ناگهانی؛ ممکن است حاد یا مزمن باشد | تورم، حساسیت، گرما، درد در هنگام حرکت |
آسیب ACL | این عارضه رباط متقاطع قدامی داخل زانو را درگیر میکند. | اتفاق آسیب زا ناگهانی، آسیب ورزشی | درد شدید ناگهانی، تورم، احساس بی ثباتی |
پارگی منیسک | داخل مفصل زانو، درگیری منیسک (غضروف جذب کننده فشار) | رویداد آسیب زا ناگهانی یا تدریجی؛ ممکن است حاد یا مزمن باشد | احساس قفل شدن یا گرفتگی، درد در امتداد مفصل، تورم |
آرتروز | فضاهای مفصلی و غضروف داخل مفصل زانو | شروع تدریجی، اغلب مربوط به پیری است | درد مفاصل که با فعالیت بدتر میشود، سفتی پس از استراحت، محدود شدن دامنه حرکتی |
درمان تاندونیت زانو یا التهاب تاندون زانو
درمان تاندونیت کشکک به عوامل مختلفی از جمله شدت آسیب، وضعیت زانو، سن و وضعیت سلامت کلی بستگی دارد. به طور کلی، این عارضه با فیزوتراپی و روشهای غیرتهاجمی قابل کنترل است. این روشها عبارتند از:
درمانهای اولیه
درمانهای اولیه مجموعهای از مراقبتهای ساده هستند که بایستی در روزهای ابتدایی آسیبدیدگی انجام شود تا درد و التهاب فرد کاهش یابد. بعد از فروکش کردن التهاب، درد و تورم ابتدایی، بیمار میتواند با مراجعه به پزشک متخصص طب فیزیکی برای درمانهای تکمیلی اقدام کند. مراقبتهای اولیه شامل موارد زیر هستند:
- استراحت کردن: بسته به شدت علائم، به شما توصیه میشود که ورزش را به مدت ۱ تا ۲ هفته به تعویق بیندازید.
اما باید تناسب اندام خود را با انجام ورزشهایی که به تاندون زانو فشار وارد نمیکنند؛ مثل شنا، حفظ کنید. - یخ: یخ را در درون یک حوله یا پارچه بپیچید و روی زانو قرار دهید، این کار به کاهش درد کمک میکند. ۴ بار در روز و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه این کار را انجام دهید. بعد از ورزش هم حتما روی زانوی خود یخ قرار دهید. سعی کنید از قرار دادن طولانی مدت یخ یا تماس مستقیم یخ با پوست جلوگیری کنید.
- فشرده سازی: سعی کنید یک فشار سبک روی زانو اعمال کنید.
- بالا نگه داشتن: برای کاهش تورم زانو را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. روی یک صندلی بنشینید یا دراز بکشید و از یک بالشتک برای بلند کردن پای خود استفاده کنید.
دارو درمانی
مصرف یک دوره کوتاه پاراستامول یا داروهای ضد التهاب (مانند ایبوپروفن) میتواند مفید باشد. توجه داشته باشید که داروهای ضد التهاب باید با غذا مصرف شوند. علاوهبر این، میتوانید از مکملهای حاوی گلوکزامین برای بهبود وضعیت غضروف استفاده کنید. مطالعات نشان میدهند که گلوکوزامین باعث بهبود و ترمیم تاندون میشود. (منبع1)، (منبع2)
بریس زانو
استفاده از زانوبند یا بریس زانو به کاهش درد کمک کرده و مانع از ایجاد آسیب مجدد میشود. همچنین باعث ثابت نگه داشته شدن کشکک زانو در حین ورزش میشود. استفاده از عصا هم میتواند مفید باشد.
درمانهای تزریقی
داروهای تزریقی زمانی استفاده میشوند که درد فروکش نکرده باشد. این داروها باعث کاهش درد و التهاب میشوند:
- تزریق کورتیکواستروئید به غلاف اطراف تاندون، باعث کاهش درد میشود، اما این دارو ممکن است باعث ضعیف شدن تاندون شود. تزریق بیش از حد این دارو به پارگی تاندون منجر میگردد.
- پلاسمای غنی از پلاکت میتواند تاندونیت مزمن کشکک زانو را که اغلب به دلیل کاهش خونرسانی به زانو ایجاد میشود را درمان کند. تزریق پلاکتها به محل آسیب، باعث ترمیم خود به خودی محل آسیب میشود.
فیزیوتراپی
در مراحل اولیه تاندونیت زانو، فیزیوتراپی میتوانید به کاهش درد و التهاب کمک کند. حرکات اصلاحی شامل، ورزشهایی است که دفعات و میزان فشار بر تاندون را کاهش میدهد و با تقویت عضلات همسترینگ و چهارسر ران به بهبود تاندونیت کمک خواهد کرد.
طیف گسترده درمانهای فیزیوتراپی وجود دارند که به موارد زیر کمک میکنند:
- افزایش دامنه حرکتی
- تقویت عضلات ران به منظور کاهش فشار بر روی کشکک زانو
- ایجاد تعادل عضلانی بیشتر
- کاهش اسپاسم عضلانی
- افزایش تعادل و هماهنگی
درمان دستی (منوال تراپی)
تکنیکهای درمان دستی مانند ماساژ بافت نرم، تحرک مفصل و رهاسازی میوفاشیال میتوانند به کاهش تنش عضلانی و کاهش درد در ناحیه آسیبدیده کمک کنند.
این تکنیکها میتوانند باعث آرامش، افزایش جریان خون و کاهش اسپاسم عضلانی شوند. (منابع)
شاک ویوتراپی
شاک ویو تراپی یک روش درمانی ایمن و غیر تهاجمی برای تاندونیت کشکک زانو است. در این روش امواج پرانرژی، با ضربه میکروتروما یا آسیبهای بسیار ریزی را در محل آسیب اصلی ایجاد میکنند. این میکروتروماها باعث افزایش خونرسانی به ناحیه و نیز افزایش ترشح فاکتورهای رشد و ترمیم میشوند در نتیجه بدن خود به خود ترمیم میشود. برخلاف روشهای جراحی، این روش عوارض جانبی خاصی را به همراه ندارد. این روش یک درمان مناسب، ایمن و موثر برای کاهش درد ناشی از تاندونیت کشکک زانو است. (منابع)
لیزردرمانی
لیزر درمانی کم توان (LLLT) به طور گسترده در پزشکی و علوم ورزشی مورد استفاده میگیرد. LLLT تاثیرات زیادی در بهبود بافتهای آسیب دیده دارد؛ این روش در کاهش درد و التهاب موثر بوده و باعث بازسازی بافتها میشود. LLLT فوتونهای کم انرژی را به سلولها میتاباند و این فوتونها توسط میتوکندری سلول جذب میشوند. این انرژی باعث افزایش متابولیسم سلولی شده و به ترمیم بافتها کمک میکند. علاوه بر این، LLLT میتواند ترشح اندورفین، که مسکن طبیعی بدن است، را نیز افزایش دهد. توجه داشته باشید که لیزر درمانی به همراه انجام تمرینات میتواند تاثیر خیلی بیشتری روی بهبود افراد مبتلا به تاندونیت زانو داشته باشد. (منابع)
جراحی
جراحی معمولا در خط اول درمان تاندونیت زانو قرار ندارد و فقط در مواقعی انجام میشود که سایر روشها موثر نبوده باشند.
تنوتومی با فراصورت (روش تنکس)
روش تنوتومی تنکس یک روش غیرجراحی است که برای درمان دردهای مزمن مرتبط با تاندونیت/تاندونوپاتی و فاشیای پلانتار/فاسیوز استفاده میشود. در تکنیکهای کم تهاجمی، بافتهای آسیب دیده با استفاده از امواج اولتراسوند و فرکانس بالا از بین میروند و به این ترتیب درد کاهش مییابد.
در این روش یک برش ۲ تا ۳ میلیمتری در پوست ایجاد شده و دستگاه با هدایت اولتراسوند به محل تاندون یا فاشیای آسیب دیده پیش برده میشود. سپس با یک دستگاه، بافت آسیبدیده برداشته شده و این کار باعث تحریک سیستم بازسازی بدن میشود. سپس دستگاه از بدن خارج شده و محل برش پانسمان میشود. بیماران مدت کوتاهی پس از عمل به خانه میروند و معمولاً باید یک دوره کوتاه حدوداً ۳ تا ۷ روزه را استراحت کرده و با احتیاط راه بروند.
جراحی تانودزیس کشکک
جراحی تانودزیس کشکک معمولاً زمانی انجام میشود که عارضه شدید باشد یا اینکه مزمن شده باشد:
- این روش معمولاً تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی همراه با آرامبخش انجام میشود.
- در این روش یک برش روی ساق پا و در محل اتصال تاندون کشکک به درشت نی، ایجاد میشود.
- ممکن است لازم باشد که تاندون زانو از محل خود جدا شود.
- سپس تاندون مجددا به سر جای خود متصل شده و تقویت میشود تا مشکل برطرف شود.
- جراح ممکن است از بخیه یا سایر ابزار پزشکی برای محکم کردن تاندون در سر جای خود استفاده کند.
- در انتها محل برش بسته میشود و زانو موقتاً بیحرکت میماند تا بهبودی حاصل شود.
ورزش و حرکات کششی برای بهبود تاندونیت زانو
ورزش و حرکات کششی برای بهبود وضعیت و قدرت تاندون زانو بسیار مفید هستند و در واقع بهترین درمان تاندونیت زانو در نظر گرفته میشوند. برای قویتر کردن عضلات چهارسر ران، همسترینگ و باسن باید حرکات کششی و تمرینات ملایمی انجام دهید.
اسکات پا باز
اسکات یک ورزش کالیستنیکی است که در درجه اول عضلات چهار سر را تقویت میکند و در عین حال عضلات همسترینگ، خم کنندههای ران و باسن را نیز هدف قرار میدهد.
نحوه اجرای اسکات پا باز:
۱.صاف بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید. (در صورت تمایل میتوانید از دمبل استفاده کنید)
۲.از این حالت، به حالت اسکات تغییر وضعیت دهید.
۳.هنگام چمباتمه زدن، زانوها باید زاویه ۹۰ درجه داشته باشند و بازوها باید به سمت جلو کشیده شوند.
۴.سعی کنید ۱ تا ۲ ثانیه در وضعیت اسکات بمانید و بعد به حالت اول برگردید.
۵.این تمرین را به صورت ۳ ست ۱۰تایی انجام دهید.
کشش پای نشسته
کشش پای نشسته برای سالم نگه داشتن مفاصل زانو مفید بوده و باعث تقویت عضلات چهارسر ران، همسترینگ و لگن میشود.
به منظور اجرای کشش پای نشسته، باید:
۱.صاف بنشینید و پشت خود را به صندلی تکیه دهید، پاهایتان را صاف روی زمین بگذارید و زانوهایتان را با زاویه ۹۰ درجه خم کنید.
۲.زانوی پای چپ را صاف کرده تا پا به سمت جلو کشیده شود.
۳.سپس مجددا زانوی خود را خم کرده تا پا با زاویه ۹۰ درجه روی زمین قرار بگیرد.
۴.این حرکت را ۱۰ بار انجام داده و بعد پا را عوض کنید.
۵.این حرکت را ۳ ست ۱۰تایی برای هر پا انجام دهید.
کشش عضلات پشت ساق پا
کشش عضلات پشت ساق پا به تقویت استحکام ران کمک میکند و در عین حال تعادل کلی بدن را نیز افزایش میدهد.
کشش عضلات پشت ساق پا را میتوان به شیوه زیر انجام داد:
۱.صاف بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید. (برای حرکات ثابت میتوانید از صندلی استفاده کنید)
۲.هر دو زانو را کمی خم کنید و عضلات شکم خود را منقبض کنید.
۳.زانوی پای چپ را خم کرده به طوری که پا به سمت باسن خم شود.
۴. ثانیه این وضعیت را حفظ کنید.
۵.پای خود را به حالت اولیه برگردانید.
۶.این حرکت را ۱۰ بار انجام داده و بعد پا را عوض کنید.
۷.این حرکت را ۳ ست ۱۰تایی برای هر پا انجام دهید.
کشش ماهیچه همسترینگ
کشش عضله همسترینگ:
۱.به پشت دراز بکشید و یک پا را تا جایی که میتوانید بالا بیاورید و زانوی خود را صاف نگه دارید. با هر دو دست پشت زانو نگه دارید.
۲.شما باید کشش را در پشت پای خود احساس کنید.
۳.این کشش را یک دقیقه نگه دارید. اگر دچار سوزن سوزن شدن شدید، تمرین را متوقف کنید.
به خاطر داشته باشید که تمامی این ورزشها بایستی تحت نظر و با دستور متخصص طب فیزیکی انجام شوند، در غیر این صورت هرگونه نرمش و ورزش غیر اصولی، احتمال آسیبدیدگی را بالاتر خواهد برد.
روشهای جلوگیری از ابتلا به تاندونیت زانو
هرچند که ممکن است در حین انجام فعالیتهای روزمره هم به عارضه زانوی پرشکاران دچار شوید، اما یکسری اقدامات وجود دارند که میتوانید با انجام آنها از ابتلا به تاندونیت زانو جلوگیری کنید:
- قبل از ورزش گرم کرده و به مرور شدت تمرینات را زیاد کنید. بعد از ورزش حتما بدن خود را سرد کنید.
- عضلات اطراف زانو از جمله عضلات چهارسر ران و همسترینگ را تقویت کنید. ماهیچههای قویتر بهتر از زانو مراقبت میکنند و باعث میشوند که فشار کمتری به تاندون زانو وارد شود.
- قبل از شروع یک ورزش جدید برای آن تمرین کنید. از یک هفته تا یک ماه قبل از شروع ورزش جدید بدن خود را برای آن آماده کنید.
- روش صحیح ورزشها را یاد بگیرید و از تجهیزات مناسب استفاده کنید. به طور منظم ورزش کنید، نه فقط یک بار در هفته.
- عضلات اطراف زانو از جمله عضلات چهارسر ران و همسترینگ را تقویت کنید. ماهیچههای قویتر بهتر از زانو مراقبت میکنند و باعث میشوند که فشار کمتری به تاندون زانو وارد شود.
- برای ورزش کردن سطوح انعطاف پذیر را انتخاب کنید تا فشار کمتری به زانوها وارد کنید.
- ورزش را به طور ناگهان افزایش ندهید. برای مثال، اگر در یک هفته ۲۰ مایل میدوید و میخواهید میزان دویدن خود را افزایش دهید، در هفته بعد فقط چند مایل بیشتر بدوید و نیز به سرعت دویدن خود نیز توجه داشته باشید.
- حفظ وزن مناسب فشار وارده به زانو را کاهش داده و مانع ابتلا به تاندونیت زانو میشود.
آب زیاد بنوشید و بدن خود را هیدراته نگه دارید همچنین یک رژیم غذایی سالم داشته باشید؛ این کار باعث افزایش سرعت بهبودی میشود.
سوالات متداول
چقدر طول میکشد تا تاندونیت کشکک زانو بهبود یابد؟
به طور کلی به درمان مناسب، تاندونیت زانو در طی شش هفته بهبود مییابد. اما باید بدانید که ممکن است بهبودی تا هفتهها بعد از فیزیوتراپی طول بکشد. ممکن است درد زانو بعد از سه هفته کاهش یابد اما بهبودی کلی تا شش هفته طول میکشد.
آیا راه رفتن با زانو ملتهب اشکال دارد؟
خیر. بسیاری از افراد میتواننند با وجود التهاب زانو پیاده روی کنند یا از پلهها بالا بروند، اما این کار ممکن است روند بهبودی را کند نماید.
آیا التهاب تاندون زانو خود به خود بهبود مییابد؟
بهبود خود به خودی تاندونیت زانو به شدت بیماری و وضعیت فرد بستگی دارد. معمولاً خودداری از فعالیتهای شدید که باعث درد میشوند، تاثیر زیادی در بهبودی دارد. همچنین میتوانید برای محافظت بیشتر از زانوبند استفاده کنید.
آیا التهاب تاندون زانو میتواند منجر به پارگی تاندون شود؟
بله پارگی تاندون کشکک زانو، آسیب شدیدی است که به طور ناگهانی ایجاد میشود. در برخی موارد، استفاده مکرر بیش از حد برای مدت طولانی میتواند باعث پارگی ناگهانی تاندون کشکک شود.
چه کسانی بیشتر به تاندونیت زانو مبتلا میشوند؟
برخی از افراد بیشتر در معرض تاندونیت زانو هستند:
- افراد بالای ۴۰ سال
- افراد چاق
- ورزشکاران
- افرادی با فعالیت بدنی شدید
آیا پارگی تاندون زانو با صدا همراه است؟
خیر. این عارضه با صدا همراه نیست در واقع فقط در هنگام پارگی رباط صدا ایجاد میشود.
آیا شنا برای تاندونیت کشکک خوب است؟
شنا ورزش بسیار خوبی است و به زانو فشار وارد نمیکند. شنا روشی مناسب برای فعال ماندن با وجود تاندونیت زانو است، البته اگر در هنگام شنا درد ندارید.
آیا علائم تاندونیت کشکک ممکن است بدتر شود؟
اگر به ورزش ادامه دهید و استراحت نکنید، درد شدیدتر میشود و در تمام طول روز ادامه پیدا میکند. در این صورت اگر به فعالیت ادامه دهید، آسیبهای جدی به تاندون وارد میشود که ممکن است دوره بهبودی سختتر و طولانیتری را به همراه داشته باشند.
آیا بعد از بهبود التهاب زانو، میتوان دوباره ورزش کرد؟
اگر فیزیوتراپیها را انجام دهید میتوانید دوباره بدون هیچ دردی ورزش کنید.
اگر فیزیوتراپی جواب ندهد باید چه کار کنیم؟
روشهای جایگزین زیادی وجود دارند که میتوانید آنها را در نظر بگیرید، همچین میتوانید درباره روش جراحی با پزشک خود مشورت کنید.
تاندونوز زانو چه تفاوتی با تاندونیت زانو دارد؟
تفاوت اصلی بین تاندونوز و تاندونیت زمان است. تاندونوز یک وضعیت مزمن (مداوم یا عود کننده) است که در اثر ضربههای مکرر یا آسیبی که بهبود نیافته است ایجاد میشود. در مقابل، تاندونیت یک وضعیت حاد (ناگهانی و کوتاه مدت) است که در آن التهاب ناشی از آسیب مستقیم به تاندون است.
آیا تکار درمانی برای تاندونیت زانو موثر است؟
تکار درمانی میتواند مزایایی مانند تسکین درد، بهبود گردش خون و افزایش سرعت بهبودی را ارائه به همراه داشته باشد اما تا کنون مطالعاتی درباره تاثیر تکار تراپی بر تاندونیت زانو انجام نشده است.
آیا گرما برای تاندونیت زانو مفید است؟
گرما ممکن است برای درد مزمن تاندون مفید باشد. گرما درمانی در وضعیت تاندونوز موثرتر است.
آیا تاندونیت زانو در هنگام استراحت هم باعث درد میشود؟
اگر تاندونیت درمان نشده و شدید تر شود، فرد در هنگام استراحت هم درد خواهد داشت.