تاندونیت شانه زمانی رخ می‌دهد که تاندون‌های شانه دچار التهاب و ورم می‌شوند. علائم آن شامل درد شانه، حساسیت، ضعف عضلانی و کاهش دامنه حرکتی است. عوامل ایجادکنندۀ آن می‌تواند استفاده بیش از حد از شانه، حرکات تکراری، پیری و بیماری‌های روماتیسمی باشد. درمان آن شامل استراحت، فیزیوتراپی، تمرینات تقویتی، داروها، تزریقات و در موارد شدیدتر جراحی است. تشخیص به موقع تاندونیت شانه می‌تواند در افزایش سرعت بهبود مؤثر باشد.
تاندونیت شانه چیست؟
تاندونیت شانه در اثر التهاب عضلات روتاتور کاف یا تاندون دوسر بازو رخ می‌دهد. روتاتور کاف شامل عضلات و تاندون‌هایی در شانه می‌شود که نقش اتصالی استخوان بالای بازو به تیغه شانه را بر عهده دارد.
آسیب‌دیدگی شما ممکن است به شکل یک التهاب خفیف یا شدید باشد. به حالت التهاب و ضخیم شدن روتاتور کاف، تاندونیت روتاتور کاف هم گفته می‌شود. امکان گیر افتادن تاندون روتاتور کاف در زیر استخوان بالای شانه (آکرومیون)، بخشی از تیغه شانه یا اسکاپولا وجود دارد.
انواع تاندونیت‌های شانه
انواع تاندونیت شانه به شرح زیر است:
- تاندونیت شانه ناشی از استفاده زیاد: برای فعالیت‌هایی مثل گلف، پرتاب یا بلند کردن اجسام، به کرات از حرکات تکراری شانه و روتاتور کاف استفاده می‌شود که این موضوع می‌تواند سبب آسیب‌دیدگی، کبودی یا ساییدگی تاندون شود. این موضوع می‌تواند تاندونیت شانه، درد و ضعف مفصل را به همراه بیاورد.
- تاندونیت کلسیفیه شانه: گاهی طولانی شدن التهاب می‌تواند با تشکیل انباشت‌های کلسیمی داخل تاندون‌های روتاتور کاف همراه شود. این مشکل می‌تواند درد و کاهش شدید قدرت و بازه حرکتی شانه را به همراه بیاورد.
- پارگی روتاتور کاف: تاندونیت شدید ناشی از فرسودگی یا آسیب‌دیدگی ناگهانی، مثل افتادن، می‌تواند پارگی جزئی یا کامل تاندون(های) روتاتور کاف را ایجاد کند. این موضوع، منجر به بروز درد شدیدتر، ضعف، ناتوانی در اجرای حرکات طبیعی و شب‌بیداری ناشی از درد شانه می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره درمان پارگی روتاتور کاف، با ما همراه باشید.
علائم تاندونیت شانه
علائم تاندونیت شانه در بین بیماران مختلف با هم متفاوت است، اما بعضی از علائم رایج تاندونیت شانه عبارت‌اند از:
- درد و تورم احتمالی شانه
- درد همراه با اعمال فشار روی شانه، مثل زمان بلند کردن، هل دادن و کشیدن چیزی
- خشکی شانه
- سوزش یا تورم خفیف شانه
- صدای دادن شانه
- کاهش قدرت و توان حرکتی شانه
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اکثر موارد تاندونیت شانه، بعد از مدتی و به خودی خود از بین می‌رود. ریکاوری بعد از تاندونیت شانه شاید به چند هفته یا چند ماه، بسته به شدت آن، زمان نیاز داشته باشد. در صورتی که درد ناشی از تاندونیت شانه، عملکرد روزمره شما را متأثر کرده یا دردتان علی‌رغم مراقبت از بین نمی‌رود، باید به پزشک مراجعه کنید. از دلایل دیگری که باید به پزشک مراجعه کنید، عود کردن مجدد مشکل یا وجود تب، قرمزی و التهاب (گرمی و تورم) محل آسیب‌دیدگی است. این نشانه‌ها می‌تواند ناشی از وجود عفونت در محل آسیب‌دیدگی باشد.
علت تاندونیت شانه
تاندونیت شانه می‌تواند ناشی از یک مصدومیت ناگهانی باشد، اما احتمال بروز این مشکل در اثر انجام حرکات تکراری بالاتر است. اکثر افراد در محیط کار و سرگرمی و در نتیجه انجام حرکات تکراری (فشار ناشی از این حرکات بر روی تاندون‌ها)، درگیر تاندونیت شانه می‌شوند. انجام درست حرکات، به خصوص در رابطه با حرکات تکراری مثل ورزش یا شغل، از اهمیت بالایی برخوردار است. انجام نادرست حرکات، منجر به اعمال فشار زیاد بر تاندون‌ها و ایجاد تاندونیت می‌شود.
عوامل مؤثر بر تاندونیت شانه
از عوامل خطرزا روی ایجاد تاندونیت شانه می‌توان به سن، مشاغل شامل انجام حرکات تکراری، انجام نادرست حرکات ورزشی و مصرف برخی داروها اشاره کرد.
سن
انعطاف‌پذیری تاندون‌ها با بالارفتن سن، کاهش می‌یابد و به تبع آن، احتمال آسیب‌دیدگی بالاتر می‌رود.
شغل
تاندونیت شانه در افرادی مثل باغبان‌ها و کارگرانی که شغلشان شامل موارد زیر باشد، بیشتر رخ می‌دهد:
- حرکات تکراری
- حالت‌های بدنی عجیب
- نیاز مداوم به بالا بردن دست‌ها
- ارتعاش
- حرکات پرفشار
فعالیت‌ها
نکات زیر در انجام حرکات جسمانی، می‌تواند احتمال بروز تاندونیت شانه را بالا ببرد:
- افزایش ناگهانی سختی تمرین
- تجهیزات نامناسب مثل کفش قدیمی
- ورزش روی سطوح سختی مثل بتن یا کف باشگاه
- زمان ریکاوری کوتاه
- شکل نامناسب بدن در زمان تمرین
مشکلات پزشکی و مصرف دارو
بعضی مشکلات پزشکی مثل دیابت، می‌تواند احتمال بروز تاندونیت شانه را بالا ببرد. از جمله داروهایی که مصرف آن روی بروز تاندونیت مؤثر هستند، عبارت‌اند از:
- آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل فلوروکینولون‌ها
- کورتیکواستروئیدهایی مثل کورتیزون
- مهارکننده آروماتاز که برای پایین آوردن احتمال بروز سرطان سینه مصرف می‌شود.
تشخیص تاندونیت شانه
بهترین راه تشخیص تاندونیت شانه، مراجعه به یک متخصص برای معاینه، بررسی مصدومیت‌های اخیر و ارزیابی نشانه‌ها است. آزمایشاتی که به تشخیص تاندونیت شانه کمک می‌کنند، عبارت‌اند از:
- تصویربرداری اشعه ایکس: از اشعه ایکس برای تصویربرداری از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اندام‌ها استفاده می‌شود.
- ام آر آی (MRI): از یک میدان مغناطیسی بزرگ و یک کامپیوتر برای گرفتن تصاویر جزئی از اندام‌ها و ساختارهای بدن استفاده می‌شود.
- اولتراسونوگرافی: از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از اجزای داخلی بدنتان استفاده می‌شود.
روش‌های درمانی
روش‌های درمانی تاندونیت شانه به فاکتورهای مؤثر بر ایجاد آن بستگی دارد، اما به طور کلی، موارد زیر را می‌توان از روش‌های مؤثر در درمان این مشکل دانست:
درمان‌های اولیه
درمان‌های اولیه تاندونیت شانه عبارت‌اند از:
- استراحت: از انجام فعالیت‌هایی که دردتان را بیشتر می‌کند، به خصوص اگر دردتان نسبت به روز قبل بدتر شده، خودداری کنید. فعالیتی که باعث ایجاد درد شده را کنار بگذارید و انجام حرکات تکراری خارج از بازه حرکتی سادۀ دست را نیز متوقف کنید.
- یخ: یک بسته یخ را در دو بازۀ 20 دقیقه‌ای در روز بر روی شانه (با استفاده از حوله) قرار دهید؛ این کار را بعد از انجام حرکاتی که دردتان را بدتر می‌کند، تکرار کنید.
درمان‌های دارویی
آسپیرین، ناپروکسن سدیم (الیو)، ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و …) یا استامینوفن (تیلنول و …) می‌تواند درد ناشی از تاندونیت را کاهش دهد. بعضی از این داروها می‌تواند دل‌پیچه یا مشکلات کبدی و کلیوی ایجاد نمایند.
پمادهای حاوی مسکن را می‌توان بر روی پوست ناحیه دردناک مالید؛ این محصولات به کاهش درد کمک می‌کنند و در عین حال می‌توان از بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای خوراکی نیز پیشگیری کرد.
درمان‌های تزریقی
درمان‌های تزریقی شامل موارد زیر هستند:
- استروئیدها: تزریق استروئید در اطراف تاندون می‌تواند به کاهش درد ناشی از تاندونیت شانه کمک کند. ماندگاری نتایج تزریق برای تاندونیت، بیش از سه ماه نخواهد بود. تکرار تزریق استروئید می‌تواند منجر به ضعف تاندون‌ها و افزایش احتمال پارگی آن‌ها شود.
- تزریق پی آر پی: در این روش یک نمونه از خون بیمار گرفته می‌شود و پلاکت و عوامل مؤثر دیگر آن با قرار گرفتن نمونه خون در دستگاه سانتریفیوژ، از آن جدا می‌شود. سپس این محلول به محل آسیب‌دیده‌ی تاندون تزریق می‌شود. اگرچه مطالعه روی بهترین روش استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP هنوز در جریان است، اما با نتایج بسیار خوبی در درمان التهاب مزمن تاندون‌ها همراه بوده است.
تمرینات ورزشی
تمرینات مختلفی برای کمک به حفظ سلامت، انعطاف‌پذیری و قدرت شانه وجود دارند. با فعال بودن و توجه به حفظ تحرک و انعطاف‌پذیری شانه، می‌توانید از بروز تاندونیت شانه جلوگیری کنید. مواردی که در ادامه آورده‌ایم، از جمله تمرینات ورزشی‌ای است که به حفظ سلامت شانه کمک می‌کند. در صورت بروز درد ناگهانی یا افزایش درد، تمرین را قطع کرده و برای ارزیابی وضعیتتان به یک متخصص یا فیزیوتراپ مراجعه کنید.
کشش قفسه سینه با استفاده از گوشه دیوار
- یک گوشه دنج از اتاق را انتخاب کنید.
- آرنج‌ها و ساعد دستانتان را به زاویه 90 درجه روی دو ساق گوشه دیوار قرار داده و به آرامی به دستانتان تکیه کنید تا کشش را در شانه‌ها و قفسه سینه حس کنید.
- حواستان باشد که پشتتان را زیاد قوس ندهید.
- حرکت را به آرامی انجام دهید، نفس بکشید و 30 ثانیه در این حالت بمانید.
- این حرکت را دو تا سه مرتبه تکرار کنید.
چرخش در حالت درازکش
- به یک طرف روی زمین دراز بکشید (یک بالش در زیر سر و گردنتان قرار دهید) و آرنجتان را با زاویه 90 درجه در کنار بدنتان قرار دهید.
- به آرامی مشت دستتان را به سمت سقف بچرخانید (تا به حالت عمودی نسبت به بدنتان قرار بگیرد) و سعی کنید که آرنجتان به کنار بدنتان چسبیده بماند.
- چند ثانیه در این حالت بمانید.
- به آرامی و به صورت کنترل شده، دستتان را پایین بیاورید.
- فشار این حرکت را به تدریج افزایش دهید و آن را با وزنه و دمبل انجام دهید.
کشش با استفاده از کش
- ابتدا کش را در سطحی پایین‌تر از کمر به یک جای محکم ببندید.
- سر دیگر کش را با دست مخالف بگیرید.
- کش را به سمت بالا و دور از بدن بکشید.
- چند ثانیه در این حالت بمانید و به حالت ابتدایی برگردید.
- ستون فقراتتان باید در طول این مدت به صورت طبیعی باقی بماند.
پلانک یا پلانک روی ساعد
- به حالت شنا قرار بگیرید؛ مچ دستانتان زیر شانه‌هایتان باشد و در صورتی که پلانک روی ساعد انجام می‌دهید، روی ساعدهایتان بمانید.
- به مدت 10 تا 30 ثانیه در این حالت بمانید؛ تنفس در طول تمرین فراموش نشود.
- حواستان به شکل پشتتان باشد تا قوز نکرده باشید یا باسنتان را پایین نداده باشید.
- تا زمانی روی پلانک بمانید که بتوانید شکل طبیعی ستون فقراتتان را حفظ کنید.
پس از استراحت دوباره تکرار کنید.
اولتراسوند تراپی
اولتراسوندتراپی یکی از رایج‌ترین‌های ابزارهای استفاده شده در فیزیوتراپی است که با گرمایش عمقی بافت‌های آسیب‌دیده، به بهبود گردش جریان خون و تسریع دوره ریکاوری کمک می‌کند. این روش از نقش مؤثری در درمان تاندونیت، اسپاسم، کاهش درد و تورم برخوردار است و پزشک در مواردی، استفاده از سوزن خشک یا درای نیدلینگ را نیز توصیه می‌کند.
متخصص در این روش از اولتراسوند برای هدایت یک سوزن ریز و ایجاد سوراخی در تاندون برای تحریک فاکتورهای مؤثر روی بهبود التهاب تاندون استفاده می‌کند.
شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی یک روش غیرتهاجمی و ایمن برای درمان تاندونیت شانه است که در آن از امواج صوتی برای افزایش گردش جریان خون در بافت‌های آسیب‌دیده، تسریع فرایند درمان، بهبود حرکت و کاهش درد استفاده می‌شود. بهترین مورد درمان توسط شاک ویو تراپی، تاندونیت کلسیفیه است.
درمان دستی
منوال تراپی یا درمان دستی، روشی است که با استفاده از تکنیک‌های ماساژ و بر روی پوست و عضلات شانه، توسط متخصص طب فیزیکی انجام می‌شود و در کاهش تنش‌های عضلانی و اسکلتی، بازیابی توان حرکتی بیمار (افزایش دامنه حرکتی شانه) و همچنین کاهش درد و التهاب مؤثر است.
لیزردرمانی
در طول سالیان اخیر، لیزردرمانی با لیزرهای مختلف (با قدرت‌های مختلف) به یکی از روش‌های پرکاربرد و البته مؤثر در فرایند فیزیوتراپی و درمان انواع بیماری‌های شانه تبدیل شده است. لیزر با مسدود کردن انتقال سیگنال‌های درد از اعصاب به مغز و همچنین تحریک ترشح مسکن طبیعی بدن (اندورفین)، به کاهش درد کمک می‌کند. از جمله مزایای این روش می‌توان به سریع‌تر شدن دوره ریکاوری بافت آسیب‌دیده و افزایش بازه حرکتی اشاره کرد.
جراحی تاندونیت شانه
انجام جراحی تاندونیت شانه یا بورسیت، در صورت مزمن بودن یا پارگی روتاتور کاف ضروری می‌شود. در جراحی تاندونیت شانه، بخش ملتهب بورسا برداشته شده و حرکت تیغه شانه و ترقوه ساده می‌شود. جراح ممکن است که بخشی از استخوان بالای شانه را نیز بردارد. این جراحی ممکن است به صورت آرتروسکوپی کم‌تهاجمی شانه و یا یک جراحی باز انجام شود.
- جراحی باز: به کمک یک برش کوچک در جلوی شانه و ایجاد دسترسی مستقیم به بالای شانه و روتاتور کاف انجام می‌شود.
- آرتروسکوپی: در این روش لازم است تا دو یا سه برش کوچک برای ورود ابزارهای لازم و آرتروسکوپ (یک لوله نازک حاوی دوربین) ایجاد شود. جراحی آرتروسکوپی معمولاً با درد کمتر و دوره ریکاوری سریع‌تری همراه است.
پیشگیری
اکثر موارد ابتلا به تاندونیت شانه در اثر استفادۀ بیش از حد از آن رخ می‌دهد، بنابراین بهترین درمان تاندونیت شانه، پیشگیری از وقوع آن است. اصلاح یا عدم انجام حرکاتی که منجر به بروز مشکل می‌شود، از اهمیت بالایی برخوردار است. می‌توان مشکلات اساسی مثل شکل نامناسب بدن یا روش نادرست اجرای یک حرکت ورزشی را اصلاح کرد. در انجام حرکات، اصول اولیه را به کار ببندید:
- ابتدا کارتان را به آرامی شروع و به تدریج فشار آن را زیاد کنید.
- فشار تمرین و تعداد تکرارها را محدود کنید.
- در صورت وجود هر گونه درد غیرطبیعی، انجام حرکات را متوقف کنید.
جمع بندی
تاندونیت شانه منجر به بروز درد می‌شود، اما عدم درمان فوری آن باعث شدیدتر شدن این درد می‌شود. به‌علاوه، روش‌های درمانی تاندونیت شانه به نوع و شدت درد بستگی دارد. خوشبختانه، فیزیوتراپی از عملکرد بسیار مؤثری در درمان نشانه‌ها و پیشگیری از بازگشت درد برخوردار است. متخصص فیزیوتراپ، یک طرح درمان مخصوص را برای کاهش درد و بهبود قدرت حرکتیتان تعیین می‌کند.
سؤالات متداول
بهبود تاندونیت شانه چقدر طول می‌کشد؟
فرایند بهبود موارد خفیف تاندونیت شانه معمولاً بعد از دو تا چهار هفته شروع می‌شود، اما در مواردی ممکن است تا چند ماه طول بکشد.
بهترین روش درمان تاندونیت شانه چیست؟
بهترین روش درمان تاندونیت شانه به پارامترهای بخصوصی در فرد بستگی دارد، اما می‌توان استراحت و فیزیوتراپی را دو مورد از بهترین روش‌های درمان این مشکل دانست.
استراحت لازم برای تاندونیت شانه چقدر است؟
حداقل زمان لازم برای ریکاوری تاندونیت یا پارگی خفیف روتاتور کاف، بین دو تا چهار هفته است، اما موارد شدیدتر به چند ماه زمان نیاز دارند.
آیا گرما درمانی برای تاندونیت مناسب است؟
گرما درمانی می‌تواند برای کمک به کاهش درد مزمن تاندونیت (تاندینوپاتی یا تاندینوز) مفید باشد. گرما می‌تواند باعث افزایش جریان خون و تسریع فرایند درمان تاندون‌ها، شل شدن عضلات و کاهش درد شود.
آیا امکان بازگشت تاندونیت وجود دارد؟
موارد حاد تاندونیت با درد شدیدی همراه می‌شود که شاید جلوی حرکت مفصل را بگیرد. شاید نهایتاً این درد از بین برود، اما امکان بازگشت آن در صورت تکرار یک حرکت پرفشار وجود خواهد داشت.
آیا امکان ادامه تمرین در صورت ابتلا به تاندونیت شانه وجود دارد؟
بهتر است به شانه خود استراحت بدهید، اما می‌توانید حرکاتی برای ایجاد کشش در عضلات دست، شانه و سینه و همچنین تقویت روتاتور کاف را در برنامه خود بگنجانید.
چه غذاهایی برای بهبود درد شانه مفید است؟
بعضی غذاها از ویژگی ضدالتهابی برخورداراند که این موارد عبارت‌اند از:
- روغن زیتون
- ماهی‌های چرب مثل سالمون، ساردین، مکرل و تن
- گوجه
- میوه‌هایی مثل بلوبری، توت فرنگی، پرتقال و آلبالو
- مغزها مثل گردو و بادام
- سبزیجات برگ‌سبز مثل کلم پیچ، اسفناج و کلم سبز
آیا وزنه‌برداری در زمان ابتلا به شانه درد مشکلی ندارد؟
در صورت وجود درد ناشی از تاندونیت شانه، از وزنه‌رداری یا بلند کردن و دراز کردن دست خودداری کنید.
شکل درست خوابیدن در افراد مبتلا به تاندونیت شانه چطور است؟
خوابیدن به سمت مخالف دستی که آسیب دیده، می‌تواند فشار وارد بر ناحیه مصدوم و نتیجتاً، درد و سوزش آن را کاهش دهد.
تا چه مدت باید از بریس شانه برای درمان تاندونیت شانه استفاده کرد؟
بیماران معمولاً باید از 2 تا 12 هفته از آتل شانه استفاده کنند که این موضوع باید طبق دستور جراح انجام شود. انجام حرکات ورزشی نرم، با یا بدون ارتز شانه، برای این دوره نیز تجویز می‌شود.
