درد لگن و باسن برخی مواقع بسیار آزار دهنده است. هرچند معمولاً عواقب جدی در پی ندارد و خود به خود ناپدید می گردد، اما ممکن است علت زمینه‌ای داشته باشد. بنابراین در صورت بروز این ناراحتی به پزشک مراجعه کرده تا دلایل درد باسن و لگن شما مشخص شود و علائم آن برطرف گردد.
علت درد لگن و باسن
درد لگن و باسن می‌تواند به علت بیماری یا آسیب رخ دهد که شامل موارد زیر می‌باشد:
آرتروز
آرتروز یا استئوآرتریت یک التهاب دژنراتیو می‌باشد که به مرور زمان مفصل را از بین می‌برد. هرچند بیشتر مفاصل ران را درگیر می‌کند، اما در سایر مفصل‌ها نیز رخ می‌دهد. آرتروز به دلیل بالا رفتن سن و فرسودگی ناشی از آن به وجود می‌آید و به مرور شدیدتر می‌گردد و درد و التهاب بیشتری به همراه دارد.
آرتروز لگن در بعضی موارد سریعتر رخ می‌دهد و باعث ناموزون شدن استخوان‌های مفصل لگن می‌گردد. به عنوان مثال اگر گوی و کاسه‌ی مفصل لگن به درستی به هم چفت نشوند (شرایطی که باعث گیرافتادگی لگن می‌شود)، ساییده می‌شوند و آرتروز را به به وجود می‌آورند.
علائم آرتروز
علائم آرتروز ممکن است ثابت بمانند یا عود کنند. علائم آرتروز لگن و باسن شامل موارد زیر می‌باشد:
- احساس درد در داخل یا اطراف لگن که با فعالیت بدنی شدت می‌یابد. از آنجایی که غضروف به صورت نامنظم دچار ساییدگی می‌شود در صورت جا به جایی یا ورزش ممکن است فشار بر نقطه‌ای وارد شود که صدمه‌ی بیشتری دیده است و درد شدیدتر گردد. درد ناشی از آرتروز لگن بیشتر در بالای باسن، بخش خارجی و کشاله‌ی ران ایجاد می‌شود و با سر پا ایستادن و راه رفتن طولانی یا پس از استراحت، به ویژه پس از بیداری صبحگاهی شدت می‌یابد.
- سفت شدن لگن، جا به جایی لگن یا چرخش ساق پا را با مشکل مواجه می‌کند به طوری که انجام فعالیت‌های سبک روزانه مانند پوشیدن جوراب یا کفش نیز به سختی انجام می‌گیرد.
- ایجاد کریپتاسیون که به صدای مفاصل مانند ترق تروق، خش خش گفته می‌شود و به علت حرکت و جا به جایی لگن آسیب دیده بروز می‌کند.
- ضعیف شدن لگن و بدتر شدن علائم. آرتروز لگن باعث می‌شود فرد برای جلوگیری از درد بیشتر فعالیت‌های خود را کم و محدود کند در نتیجه لگن ضعیف‌تر شده و علائم شدت می‌یابند.
درمان آرتروز
روش‌های درمان آرتروز شامل موارد زیر می‌باشد:
- تعدیل فعالیت می‌تواند مانع عود کردن آرتروز شود. بنابراین باید از فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن و ورزش‌هایی از این قبیل پرهیز کرد.
- تغییر سبک زندگی و کم کردن وزن باعث کاهش فشار وارد شده به استخوان لگن می‌شود.
- تمرینات فیزیوتراپی می‌تواند باعث قوی شدن لگن شود. فعالیت بدنی و انجام ورزش و تمرینات ملایم و کم فشار مانند شنا و دوچرخه سواری می‌تواند علائم آرتروز لگن را کنترل کند.
- پدهای گرمایشی برای کاهش التهاب لگن مفید هستند.
- تزریق کورتون (کورتیکواستروئید)، اسید هیالورونیک، پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت) و استفاده از مکمل‌های حاوی ویتامین و مواد معدنی و داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی یا داروهای بیولوژیک برای کنترل آرتروز لگن و کاهش التهاب و درد ناشی از آن کاربرد دارند.
- استفاده از وسایل کمک حرکتی مانند عصا یا واکر موقع راه رفتن می‌تواند مفید باشد.
- جراحی برای آرتروز لگن: با پیشروی آرتروز لگن روش‌های غیرجراحی ممکن است دیگر تأثیر اولیه را نداشته باشند و از طرفی میزان اثر گذاری آنها متفاوت است و نمی‌توانند نتیجه‌ی مورد نظر را ایجاد کنند در نتیجه کیفیت زندگی پایین می‌آید. در این موارد به نظر می‌رسد جراحی بهترین گزینه‌ی درمانی باشد.
شکستگی استخوان لگن
هنگامی که یک یا تعدادی از استخوان‌های سازنده‌ی لگن دچار ترک یا شکستگی شوند شکستگی لگن رخ می‌دهد، که ممکن است جزئی یا شدید باشد. لگن، زیر شکم و بین استخوان‌های مفاصل ران قرار دارد.
استخوان‌های تشکیل دهنده‌ی لگن شامل موارد زیر می‌باشند:
- ساکروم یا خاجی (استخوانی مثلثی شکل در انتهای ستون فقرات)
- دنبالچه (دنباله)
- استخوان‌های لگن که شامل ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس می‌باشد.
این استخوان‌ها یک حلقه‌ی با ثبات به نام حلقه‌ی لگنی را به وجود می‌آورند که برای عضلات پا نقش یک تکیه گاه را دارد و همچنین وظیفه‌ی حفاظت از اعصاب، رگهای خونی، اندام تناسلی، مثانه و بخش پایینی دستگاه گوارش را بر عهده دارد.
علائم شکستگی استخوان لگن
علائم شکستگی استخوان لگن بسته به شدت آن متفاوت است و شامل موارد زیر می باشد:
- احساس درد در کشاله ران، لگن یا کمر
- شدت یافتن درد موقع راه رفتن یا حرکت پاها
- سر شدگی یا سوزش کشاله ران یا پاها
- شکم درد
- مشکل دفع ادرار
- ناراحتی هنگام راه رفتن یا ایستادن
درمان شکستگی استخوان لگن
در صورتی که شکستگی استخوان لگن شدید و با جا به جایی استخوان همراه باشد معمولاً به یک یا چند جراحی نیاز است، اما چنانچه شکستگی استخوان لگن جزئی و بدون جا به جایی باشد به جراحی نیاز نیست. درمان‌های شکستگی استخوان لگن عبارتند از:
- استراحت: به اندازه‌ی کافی استراحت کنید و از وارد آوردن فشار اضافه بر لگن خود خودداری نمایید.
- وسایل کمک حرکتی: برای پیشگیری از وارد آمدن فشار بر روی پاها ممکن است پزشک استفاده از وسایل کمک حرکتی مانند عصا، واکر یا ویلچر را به شما توصیه کند. گاهی ممکن است نیاز باشد تا درمان کامل لگن، به مدت سه ماه از وسایل کمک حرکتی استفاده نمایید.
- داروها: معمولاً شامل مسکن برای کاهش درد یا داروهای ضد انعقاد خون می‌باشند که مانع لخته شدن خون در رگهای پا و لگن به هنگام شکستگی می‌شوند.
تاندونیت
تاندونیت لگن به التهاب تاندون لگن گفته می‌شود که با درد همراه است و تحت عنوان تاندونیت فلکسور (خم کننده) لگن نیز شناخته می‌شود.
تاندون بافت محکم و طنابی شکلی است که از رشته‌های ریزی ساخته شده است و ماهیچه را به استخوان وصل می‌نماید. در صورتی که تاندون به التهاب دچار شود در مفصل مورد نظر درد، حساسیت و تورم جزئی ایجاد می‌شود. ماهیچه‌ی ایلیوپسواس (تهیگاهی‌‌مازویی)، تاندون را به بخش بالایی ران وصل می‌کند و باعث خم شدن لگن می‌گردد. در صورت انجام ورزش‌های سنگین مانند دویدن، دوچرخه‌سواری، شنا و غیره فشار وارد شده به تاندون شدیدتر می‌شود و تاندونیت لگن را ایجاد می‌نماید.
علائم تاندونیت
علائم اولیه تاندونیت لگن به صورت درد در قسمت جلوی لگن بروز می‌کند که با فعالیت و ورزش شدید تر می‌گردد و دامنه‌ی حرکت را محدود می‌نماید.
سایر علائم تاندونیت شامل موارد زیر می‌باشد:
- حساسیت به لمس ناحیه‌ی جلوی لگن
- فشار فلکسور لگن
- کمر درد
- بروز ناراحتی بعد از نشستن طولانی
- راه رفتن غیر طبیعی با قدم‌های کوتاه
- حالت بدنی غیر طبیعی به صورت چرخیدن لگن به جلو و ایجاد قوس در کمر
درمان تاندونیت
برای درمان تاندونیت قبل از هر چیز باید از فعالیت‌های سنگین دوری کرد. حرکات کششی ملایم و یخ نیز می‌توانند کمک کننده باشند. برای تسکین درد، تورم، التهاب و اسپاسم عضلانی مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) توصیه می‌شود. اگر تاندونیت ادامه‌دار باشد تزریق کورتیزون به تاندونیت ایلیوپسواس انجام می‌شود. همچنین فیزیوتراپی و کشش عضلات فلکسور لگن، سرینی و مرکزی می‌تواند به خم شدن لگن و تقویت عضلات آن کمک کند و درمان را سرعت بخشد.
بورسیت
دور لگن هجده کیسه‌ی حاوی مایع وجود دارد که به آنها بورس گفته می‌شود و مانع اصطکاک استخوان، تاندون و رباط‌ها می‌شوند. در صورت بروز آسیب، بورس ملتهب می‌شود و بیماری بورسیت را به وجود می‌آورد. سه نمونه از شایع ترین بورسیت‌ها شامل بورسیت کانتر، بورسیت ماهیچه‌ی سرینی متوسط و بورسیت ایلیوپسواس می‌باشند.
علائم بورسیت
بسته به اینکه بورسیت به چه دلیلی ایجاد شده باشد ممکن است علائم به صورت تدریجی یا ناگهانی بروز کنند. از جمله علائم بورسیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که با افزایش فعالیت بدنی شدیدتر می‌شوند:
- درد یا ناراحتی در لگن
- شدید شدن درد هنگام خم و راست کردن پا و کمر و افزایش فشار به لگن
- تورم در داخل و اطراف لگن و باسن
- سفت شدن لگن
- ضعف لگن هنگام جا به جایی به خصوص موقع صاف کردن آن
- ظهور یک برجستگی توده مانند روی لگن
- حساسیت به لمس سطح لگن
درمان بورسیت
بورسیت را می‌توان به سادگی و با تغییر سبک زندگی بهبود بخشید و در مراحل اولیه به جراحی نیاز نیست. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- تعدیل فعالیت‌ها. اقدامات و فعالیت‌هایی که شدت علائم را زیاد می‌کنند کنار بگذارید.
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs). داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، پیروکسیکام، سلکوکسیب و غیره می‌توانند باعث آرام شدن درد و التهاب شوند، اما باید با احتیاط و در کوتاه مدت مصرف شوند.
- دستگاه‌های کمک حرکتی. به مدت یک هفته یا بیشتر می‌توان از عصا یا چوب زیربغل استفاده کرد.
- فیزیوتراپی. تمرینات فیزیوتراپی باعث کشش عضلات ایلیوتیبیال و تقویت لگن می‌شوند که می‌توانید به تنهایی آنها را انجام دهید یا از فیزیوتراپ بخواهید نحوه‌ی انجام تمرینات و کشش عضلات لگن را به شما آموزش دهد. همچنین می‌توان از ماساژ درمانی، یخ، گرما یا اولتراسوند نیز استفاده کرد.
- تزریق استروئید. تزریق کورتون و یک بی حس کننده موضعی می‌تواند به بهبود علائم ناشی از بورسیت و کاهش درد کمک کند. تزریق کورتون بر روند درمان تأثیر گذار است و باید توسط پزشک انجام شود.
آندومتریوز
آندومتریوز یک نوع بیماری مربوط به زنان است که در هر سنی ممکن است رخ دهد. در اثر این بیماری سلول‌های مشابه بخش داخلی رحم در بخش‌های خارج از رحم مانند تخمدان و لوله فالوپ ایجاد می‌شود. این بیماری به مدت طولانی می‌تواند فرد را درگیر کند و زندگی او را مختل نماید و تا اندازه‌ای قابل درمان است.
علائم آندومتریوز
علائم آندومتریوز در افراد مختلف متفاوت است. در برخی ممکن است شدید و در عده‌ای دیگر خفیف باشد و علائم چندانی نداشته باشد.
برخی از علائم معمول آندومتریوز عبارتند از:
- درد در زیر شکم، کمر و لگن که در دوران قاعدگی شدید می‌شود.
- درد شدید در دوران قاعدگی که مانع انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود.
- درد هنگام رابطه جنسی یا پس از آن
- درد هنگام دفع ادرار و مدفوع در زمان قاعدگی
- احساس مریضی، یبوست، اسهال یا خون در ادرار یا مدفوع در زمان قاعدگی
- مشکل بارداری
همچنین پریودهای دردناک و خونریزی زیاد از دیگر نشانه‌های آندومتریوز می‌باشد. خونریزی ممکن است به حدی باشد که علاوه بر مصرف زیاد پد و تامپون به لباس نیز نفوذ کند. در بعضی زنان آندومتریوز می‌تواند باعث افسردگی شود و زندگی آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
درمان آندومتریوز
آندومتریوز درمان قطعی ندارد و در بسیاری از موارد نمی‌توان آن را به طور کامل درمان کرد. اما همچنان با روش‌هایی می‌توان آن را تسکین داد.
این درمان‌ها شامل:
- مصرف مسکن مانند ایبوپروفن و پاراستامول
- داروهای هورمونی و داروهای پیشگیری از بارداری مانند قرص ضد بارداری، چسب ضد بارداری، استفاده از IUS (وسیله‌ای پلاستیکی T شکل که دکتر یا پرستار به رحم وارد می‌کند)، ایمپلنت ضد بارداری و آنالوگ‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH).
- جراحی برای جدا کردن بافت اندومتریوز
- جراحی برای خارج کردن کل یا بخشی از اندام‌های درگیر آندومتریوز مانند روده، آپاندیس یا رحم (هیسترکتومی)
پزشک روش‌های درمانی آندومتریوز را برای شما توضیح می‌دهد و ممکن است درمان را مدتی به تعویق بیاندازد تا شاید علائم خود به خود برطرف شوند.
سیاتیک
سیاتیک دردی است که به دلیل آسیب دیدگی عصب سیاتیک در لگن و ناحیه سرینی (گلوتئال) رخ می‌دهد. عصب سیاتیک بلندترین و قطورترین عصب بدن است که به اندازه‌ی یک بند انگشت عرض دارد و دارای پنج ریشه عصبی می‌باشد: دو ریشه از ناحیه کمر به نام مهره‌های کمری و سه ریشه از بخش انتهایی ستون فقرات که ساکروم نامیده می‌شود.
علائم سیاتیک
علائم سیاتیک شامل موارد زیر می‌باشد:
- درد متوسط تا شدید کمر، باسن و پایین ساق پا
- سِر شدگی یا ضعیف شدن کمر، باسن، ساق پا و کف پا
- عدم تحرک، زیرا درد با حرکت و فعالیت شدت می‌یابد.
- گزگز ساق، انگشتان پا و کف پا
- بی‌اختیاری روده و مثانه (به دلیل سندروم دم اسبی)
درمان سیاتیک
درمان سیاتیک شامل موارد زیر می‌باشد:
- مصرف دارو: برای کاهش درد ناشی از اسپاسم عضلانی پزشک می‌تواند شل کننده‌های عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین تجویز نماید.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند فشار وارد شده بر عصب سیاتیک را کم کنند.
- تزریقات ستون فقرات: تزریق کورتون و داروهای ضد التهاب می‌تواند باعث تسکین درد و تورم ریشه‌های عصبی گردند.
- جراحی: در مراحل اولیه جراحی پیشنهاد نمی‌شود، اما در صورتی که روش‌های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی و داروها کارایی نداشته باشند و فرد دچار درد شدید و بی اختیاری روده و مثانه شده باشد می‌توان از جراحی استفاده نمود.
استئونکروز
استئونکروز یا آواسکولار نکروز به دلیل مسدود شدن جریان خون وارد شده به استخوان اتفاق می‌افتد. بافت‌های استخوانی دائم در حال بازسازی هستند به طوری که با از بین رفتن بافت استخوانی قبلی استخوان جدیدی ساخته شده و جایگزین می‌شود. بازسازی و زنده ماندن استخوان جدید به تکرار این چرخه و جریان خون حاوی اکسیژن و مواد مغذی وابسته است. در صورت مسدود شدن جریان خون، بافت اسکلتی نمی‌تواند استخوان جدید بسازد در نتیجه استخوان‌ها تجزیه می‌شوند و از بین می‌روند.
علائم استئونکروز
علائم استئونکروز بلافاصله ظاهر نمی‌شوند و ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها زمان لازم باشد تا علائم خود را نشان دهند. از جمله علائمی که در طول زمان بروز می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دردی که با وارد شدن فشار به استخوان بروز می‌کند و با برداشتن فشار کم می‌شود.
- شدید شدن درد و سفت شدن مفاصل
- محدود شدن دامنه ی حرکت
- لنگیدن در صورت ابتلا به استئونکروز لگن یا زانو
- ناراحتی هنگام بالا رفتن از پله‌ها، ایستادن یا راه رفتن
درمان استئونکروز
بسته به شدت آسیب دیدگی استخوان از درمان‌های متفاوتی می‌توان استفاده کرد. در صورتی که استئونکروز به صورت خفیف در استخوان‌های کوچک‌تر رخ داده باشد می‌توان از درمان‌های زیر استفاده کرد:
- کمپرس سرد
- حرارت درمانی
- استراحت
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
- فیزیوتراپی به منظور کم کردن حساسیت مفاصل و افزایش دامنه حرکتی
- وسایل کمک حرکتی مانند عصا و چوب زیر بغل
- جراحی: در موارد شدیدتر برای درمان استئونکروز به جراحی نیاز است.
پارگی لابروم مفصل ران
پارگی لابروم مفصل ران در واقع آسیب دیدگی حلقه‌ی غضروفی حفره‌ی مفصل ران می‌باشد که شامل یک مفصل گوی و کاسه‌ای است و از یک گوی در بالای استخوان ران و حفره‌ی استابولوم که به شکل کاسه است تشکیل می‌شود. لابروم بافتی است که استخوان مفصل ران را در جای خود نگه می‌دارد و همچنین با حفظ مایع مفصلی به حرکت آن کمک می‌نماید. پارگی لابروم می‌تواند به صورت پارگی‌های ریز و جزئی باشد یا به گونه‌ای باشد که قسمتی از حفره‌ی مفصل ران رها و پاره شود که معمولاً در نتیجه‌ی ضربه رخ می‌دهد. همچنین ممکن است گاهی به صورت ساییدگی باشد.
علائم پارگی لابروم مفصل ران
علائم پارگی لابروم مفصل ران مشابه یکدیگرند و به نوع لابروم مرتبط نیستند. اما گاهی بر این اساس که در جلو یا پشت لابروم مفصل ران ایجاد شده باشند ممکن است علائم فرق داشته باشند.
علائم پارگی لابروم مفصل ران عبارتند از:
- درد در لگن، کشاله ران یا باسن موقع راه رفتن یا دویدن یا شب موقع خواب
- سفت شدن مفصل ران یا محدود شدن دامنه حرکت
- کلیک کردن یا قفل شدن مفصل ران موقع حرکت
پارگی‌های لابروم مفصل ران گاهی بدون علامت هستند و ممکن است تا سال‌ها خود را نشان ندهند.
درمان پارگی لابروم مفصل ران
درمان پارگی لابروم مفصل ران از طریق کنترل علائم و پیشگیری از شدت یافتن آسیب دیدگی صورت می‌گیرد و شامل موارد زیر است:
- استراحت و کناره گیری از فعالیت هایی که درد و آسیب را بدتر می‌کنند.
- مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن می‌تواند باعث کنترل التهاب و کاهش درد شود.
- تزریق استروئیدها و داروهای بی حس کننده، التهاب را تسکین می‌دهند و درد را به طور موقت کم می‌کنند.
- فیزیوتراپی می‌تواند شامل تمریناتی باشد که با کشش ماهیچه‌های ران و تقویت آنها باعث بهبودی مفصل و کاهش درد هنگام حرکت کردن شوند.
- جراحی: چنانچه پارگی لابروم مفصل ران جدی باشد یا پس از انجام روش‌های غیر جراحی همچنان درد داشته باشید، می‌توانید از جراحی استفاده کنید که معمولاً از جراحی آرتروسکوپی استفاده می‌شود.
سندروم گیرافتادگی مفصل ران
سندروم گیر افتادگی مفصل ران (SHS) که به آن «لگن رقصنده» نیز گفته می‌شود نوعی بیماری است که فرد موقع راه رفتن، دویدن، بلند شدن از روی صندلی یا چرخاندن پا، در مفصل ران خود صدای بشکن زدن حس می‌کند.
علائم سندروم گیرافتادگی مفصل ران
سندروم گیرافتادگی مفصل ران می‌تواند موقع خم و راست کردن ران صدایی همچون کلیک کردن یا بشکن زدن ایجاد کند، اما معمولاً بدون درد است.
سایر علائم سندروم گیرافتادگی مفصل ران عبارتند از:
- درد
- التهاب
- احساس ضعف در پا موقع حرکت پا به پهلو یا جلو
- تورم
- اشکال در راه رفتن یا موقع بلند شدن از روی صندلی
- احساس در رفتگی ران از جای خود
درمان سندروم گیرافتادگی مفصل ران
معمولاً سندرم گیرافتادگی مفصل ران جدی گرفته نمی‌شود و بسیاری از افراد در صورتی به پزشک مراجعه می‌کنند که درد شدیدی حس کنند یا به هنگام انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی دچار مشکل شوند.
در صورتی که درد جزئی باشد با روش‌های زیر ممکن است درمان شود:
- کاهش یا متعادل کردن فعالیت‌ها
- استعمال یخ
- مصرف مسکن بدون نسخه
در صورتی که درد آنقدر شدید است که با روش‌های خانگی درمان نشود به پزشک مراجعه نمایید. همچنین فیزیوتراپی می‌تواند باعث کشش و تقویت عضلات شود. تزریق کورتون نیز می‌واند التهاب را کاهش دهد. در بعضی موارد نادر ممکن است به جراحی نیاز باشد.
سندروم درد تروکانتریک بزرگ
سندرم درد تروکانتریک بزرگ (GTPS) در بخش بیرونی لگن به وجود می‌آید. تروکانتر بزرگ در بخش بالایی استخوان ران (فمور) واقع است و شاخص‌ترین و پهن‌ترین بخش مفصل ران را تشکیل می‌دهد.
سندرم درد تروکانتریک بزرگ می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:
- زیاد از حد کار کردن یا فشار بر روی لگن به علت ورزش یا سرپا ایستادن طولانی
- ضربه به لگن مانند افتادن
- اضافه وزن
- یکسان نبودن اندازه‌ی پاها
- خار استخوانی روی لگن
- آرتروز لگن، زانو یا پا
- درد شدید در پا به علت انحراف شست، فاشیای کف پا یا درد تاندون آشیل
- بیماری‌های ستون فقرات مانند اسکولیوز (انحراف و خمیدگی ستون فقرات) و آرتروز
- عدم تعادل در عضلات که فشار زیادی به عضلات لگن وارد می‌نماید
- پارگی عضله باسن
- عفونت (در موارد نادر)
سندرم درد تروکانتریک بزرگ معمولاً در سنین بالا رخ می‌دهد و در زنان شایع‌تر می‌باشد. داشتن اضافه وزن یا عدم تناسب اندام ممکن است احتمال ابتلا به بورسیت لگن را نیز بالا ببرد.
علائم سندروم درد تروکانتریک بزرگ
علائم سندروم درد تروکانتریک عبارتند از:
- درد کناره‌ها و بخش بیرونی لگن
- درد ناگهانی و شدید که ممکن است فروکش کند و به شکل ناراحتی باشد.
- اشکال در راه رفتن
- سفت شدن مفصل
- تورم و گرمی مفصل لگن
- احساس گرفتگی و صدا دادن مفصل
این علائم معمولاً در حالت‌های زیر خود ر انشان می‌دهند:
- بلند شدن از روی صندلی یا تخت
- نشستن طولانی
- بالا رفتن از پله‌ها
- خوابیدن یا دراز کشیدن به طرف محل آسیب
درمان سندروم درد تروکانتریک بزرگ
سندرم درد تروکانتریک بزرگ در بیشتر افراد خود به خود از بین می‌رود. روش‌های درمانی محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی، کاهش وزن از طریق کنترل BMI، مصرف مسکن تجویز شده توسط پزشک عمومی یا داروساز و تعدیل فعالیت منجر به کاهش علائم بیماری می‌شوند. فیزیوتراپی با ارائه‌ی برنامه‌ی ورزشی به سلامت بافت جانبی لگن کمک می‌نماید.
کشیدگی عضله همسترینگ
کشیدگی عضله همسترینگ به علت انقباض ناگهانی و وسیع و یا کشیدگی ماهیچه‌های همسترینگ رخ می‌دهد که باعث زیاد شدن فشار مکانیکی و پاره شدن رشته‌های عضلانی می‌گردد. کشیدگی عضله همسترینگ در ورزش‌هایی مانند دوی سرعت، پرش، ورزش‌های پربرخورد مانند فوتبال که با انقباض‌های سریع، ناگهانی و نامنظم همراه هستند بیشتر اتفاق می‌افتد. کشیدگی عضله همسترینگ ممکن است در ورزش‌های تفریحی مانند اسکی روی آب و گاو سواری نیز به وجود آید که در این صورت زانو کاملاً دچار کشیدگی می‌گردد.
علائم کشیدگی عضله همسترینگ
کشیدگی عضله همسترینگ معمولاً به صورت درد ناگهانی و زیاد در پشت ران احساس می‌شود. یا مانند احساس ترکیدن یا پاره شدن چیزی است. از دیگر علائم کشیدگی عضله همسترینگ می‌توان به کبودی، تغییر رنگ پشت ساق پا، تورم و حساسیت اشاره کرد که پس از چند ساعت بروز می‌کنند. افرادی که دچار ضعف عضلانی هستند نمی‌توانند وزن خود را روی پای صدمه دیده قرار دهند.
درمان کشیدگی عضله همسترینگ
منظور از درمان، تسکین درد و تورم است و موارد زیر نمونه‌هایی از این اقدامات می‌باشند:
- تا برطرف شدن علائم و بهبودی، از انجام از فعالیت های شدید خودداری کنید.
- چندین بار در روز از کمپرس یخ استفاده کنید تا درد و تورم برطرف شود.
- برای کاهش تورم شورت فشرده‌سازی بپوشید یا از باند فشرده‌سازی استفاده کنید.
- برای کاهش تورم، طوری استراحت کنید و دراز بکشید که پاها بالاتر از سطح قلب قرار بگیرند.
- مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن مصرف کنید.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپ نحوه‌ی انجام حرکات کششی و تقویت کننده‌ی همسترینگ را به شما آموزش می‌دهد و پس از برطرف شدن درد و تورم می‌توان ورزش‌های مربوط به افزایش قدرت را نیز انجام داد.
- جراحی: کشیدگی عضله همسترینگ در صورتی که خفیف باشد به تدریج و با فیزیوتراپی برطرف می‌شود، اما چنانچه کشیدگی و پارگی، شدید باشد یا عضله از لگن یا ساق پا بیرون آمده باشد باید به جراح ارتوپد مراجعه کرد.
سندروم پیریفورمیس
سندرم پیریفورمیس به علت انقباض عضله‌ی پیریفورمیس ایجاد می‌شود که در نتیجه‌ی آن به عصب سیاتیک فشار وارد می‌شود و باعث التهاب می‌گردد. این مسئله می‌تواند در یک طرف بدن یا هر دو طرف ایجاد شود و منجر به درد یا بی حس شدن لگن و باسن و انتشار آن به پشت ساق پا گردد.
پیریفورمیس عضله‌ای صاف و کوچک می‌باشد که از پایین ستون فقرات و باسن شروع می‌شود و تا بالای ران امتداد دارد. این عضله در هر دو سمت بدن وجود دارد و به حرکات پایین تنه کمک می‌نماید.
علائم سندروم پیریفورمیس
علائم سندرم پیریفورمیس در باسن، لگن یا بالای ساق پا بروز می کند. و شامل موارد زیر می‌باشد:
- ناراحتی
- سوزش
- سِر شدگی
- درد
- گز گز
- تیر کشیدن
با انجام فعالیت‌های زیر ممکن است علائم شدیدتر شوند:
- نشستن طولانی
- راه رفتن یا دویدن
- بالا رفتن از پله
درمان سندروم پیریفورمیس
روش‌های درمان سندرم پیریفورمیس عبارتند از:
- استراحت به مدت چند روز
- تمرین در منزل برای کشش یا تقویت پیریفورمیس
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
- ماساژ (طب مکمل یا جایگزین)
- داروهای شل کننده‌ی عضلات
- فیزیوتراپی برای کشش و تقویت پیریفورمیس
- تزریق استروئید
- تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس)
در صورتی برای درمان سندرم پیریفورمیس از جراحی استفاده می‌شود که سایر روش‌های درمانی کارایی نداشته باشند. در این صورت بافت اسکار یا عوامل وارد کننده‌ی فشار روی عصب خارج می‌گردند.
بارداری
بارداری نیز ممکن است در زنان باعث ایجاد درد لگن و باسن شود که در آن صورت به آن درد لگن بارداری (PGP) یا اختلال عملکرد سمفیز پوبیس (SPD) می‌گویند. درد لگن بارداری دارای علائم آزار دهنده‌ای می‌باشد که به علت سفت شدن مفاصل لگن و جا به جایی نامنظم مفاصل پشت یا جلوی لگن رخ می‌دهد.
علائم درد لگن ناشی از بارداری
درد لگن بارداری برای جنین خطری ندارد، اما دردناک است و رفت و آمد را مشکل می‌کند.
درد لگن بارداری در این نواحی حس می‌شود:
- روی استخوان شرمگاهی
- در یک یا هر دو طرف کمر
- بین واژن و مقعد (پرینیوم)
- ران‌ها
همچنین صدای کلیک یا ساییدگی از دیگر علائم درد لگن بارداری می‌باشد که ممکن است فرد صدای آن را بشنود یا آن را احساس کند.
فعالیت‌های زیر ممکن است درد را تشدید کنند:
- پیاده روی
- بالا یا پایین رفتن از پله‌ها
- ایستادن روی یک پا مثلاً هنگام لباس پوشیدن
- تغییر حالت و جا به جایی هنگام خواب
- فاصله گرفتن پاها از هم به عنوان مثال هنگام پیاده شدن از ماشین
زنان مبتلا به درد لگن بارداری معمولاً می توانند به طور طبیعی زایمان کنند.
درمان و بهبود درد لگن در دوران بارداری
تشخیص زودهنگام درد لگن بارداری باعث پیشگیری از درد و ناراحتی ادامه‌دار می‌شود. مراجعه به فیزیوتراپ که با درد لگن بارداری آشنایی دارد می‌تواند کمک کننده باشد. فیزیوتراپی باعث آرام کردن درد، پیشرفت فعالیت ماهیچه و پایداری مفصل لگن می‌شود و شامل موارد زیر می‌باشد:
- ورزش‌های تقویت کننده‌ی ماهیچه‌های کف لگن، شکم، پشت و باسن
- امکانات و تجهیزاتی مانند عصا یا کمربندهای محافظ لگن در صورت نیاز
تا زمانی که نوزاد متولد نشود درد لگن بارداری به طور کامل برطرف نمی‌گردد، اما با کمک یک پزشک می‌توان علائم و اثرات آن را کنترل کرد.
سرطان خون
سرطان خون یا لوسمی با بالا رفتن مقدار گلبول‌های سفید خون، خود را نشان می‌دهد. زیرا این بیماری گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌هایی را که برای سلامتی ضروری هستند، هدف قرار می‌دهد. بنابراین گلبول‌های سفید دیگر نمی‌توانند به طور صحیح وظایف خود را انجام دهند.
علائم سرطان خون
بسته به نوع سرطان خون، فرد ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند. در ابتدا ممکن است هیچ نشانه‌ی بارزی نداشته باشد و فرد متوجه بیماری خود نشود. علائم زیر می‌توانند از نشانه‌های سرطان خون باشند:
- احساس ضعف، ناتوانی یا خستگی
- کبودی یا خونریزی غیر طبیعی
- تب یا لرز
- عفونت‌هایی که شدید هستند یا دوباره عود می‌کنند.
- درد استخوان یا مفاصل مانند لگن و باسن
- سر درد
- استفراغ
- تشنج
- کاهش وزن
- تعریق شبانه
- نفس تنگی
- تورم غدد لنفاوی یا برخی اندام‌ها مانند طحال
درمان سرطان خون
درمان سرطان خون به نوع سرطان خون، وسعت آن و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد.
موارد زیر از جمله روش‌های درمان سرطان می باشند:
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
- درمان بیولوژیک
- درمان هدفمند (تارگت تراپی)
- پیوند سلول بنیادی
- جراحی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
چنانچه درد لگن و باسن بیشتر از یک هفته طول کشید و مطمئن هستید ضربه یا آسیبی به لگن یا پای شما وارد نشده است می توانید به پزشک مراجعه کنید.
این علائم می‌تواند نشان دهنده‌ی این باشند که وقت آن رسیده به پزشک مراجعه نمایید و ویزیت شوید:
- درد به حدی است که راه رفتن، ایستادن یا نشستن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- هنگام تکان دادن یا حرکت لگن خود، درد احساس می‌کنید.
- در عضلات لگن و ساق پا سوزش، بی حسی، گزگز یا ضعف حس می‌کنید.
- دفع مدفوع با درد و ناراحتی همراه است.
- بدون علت مشخصی دچار تب، خستگی یا کاهش وزن قابل توجه می‌شوید.
تشخیص علت درد لگن و باسن
تشخیص علت درد لگن و باسن از طریق معاینه‌ی فیزیکی توسط پزشک صورت می‌گیرد. همچنین پزشک به بررسی سابقه‌ی پزشکی شما و زمان شروع علائم و چگونگی آنها می‌پردازد و با توجه به نوع بیماری برای تشخیص علت درد لگن و باسن ممکن است دستور تصویربرداری نیز بدهد.
درمان‌های رایج برای درد لگن و باسن
برای درمان درد لگن و باسن باید به روماتولوژیست یا ارتوپد مراجعه کرد. پزشک با توجه به مشکل شما برای درمان اقدام می‌کند.
دارو
برای آرام کردن درد می‌توان داروهای خوراکی مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بدون نسخه (NSAIDs) و مسکن‌های مخدر قوی با نسخه مصرف کرد. همچنین تزریق استروئید به لگن یا ستون فقرات می‌تواند به فروکش کردن درد کمک کند.
فیزیوتراپی و منوال تراپی
فیزیوتراپی نقش مهمی در درمان درد لگن و باسن دارد. فیزیوتراپ یک برنامه ورزشی اختصاصی برای شما تنظیم می‌کند که روی کشش و تقویت ماهیچه‌های سفت و بهبود تعادل آنها تمرکز دارد. همچنین فیزیوتراپ ممکن است برای آرام کردن درد از درمان های کمکی و منوال تراپی مانند گرما، یخ یا تحریک الکتریکی نیز استفاده نماید.
لیزر درمانی
لیزر درمانی سرد که به آن لیزر درمانی کم توان گفته می‌شود، تکنیکی است که دهه‌ها برای درمان دردهای شدید و مزمن مانند تاندونیت، بورسیت، کمر درد و سندروم تونل کارپال کاربرد دارد. در این روش پرتوهای قرمز و مادون قرمز نزدیک روی سلول‌ها و بافت‌ها اعمال می‌شود، بنابراین می‌توان آن را به نقاط ماشه‌ای (نقاط دردناک عضلانی) و آسیب دیده فرستاد و باعث افزایش جریان خون، کاهش التهاب و درد در ناحیه‌ی مورد نظر شد و بازسازی را سرعت بخشید.
شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی نوعی روش درمانی می‌باشد که از امواج پر قدرت صوتی برای درمان درد و دامنه‌ی گسترده‌ای از آسیب‌های عضلانی استفاده می‌کند. امواج صوتی باعث بهبود جریان خون، آرام شدن التهاب و تسریع درمان می‌شوند. شاک ویو تراپی همچنین در درمان بسیاری از بیماری ها که درد لگن و باسن را به همراه دارند مانند سندرم پیریفورمیس و سندرم درد تروکانتریک بزرگ مؤثر است. (منبع 1 و 2).
تکار تراپی
تکار تراپی نوعی گرما درمانی درون زا و بر اساس امواج رادیویی است که با تولید گرما در بدن باعث درمان آن می‌شود. این روش «انتقال الکتریکی خازنی و مقاومتی» نیز نامیده می‌شود. در طول تکار تراپی یک سر الکترود در محل مورد نظر قرار داده می‌شود که با احساس زاپینگ همراه است. زاپینگ حسی شبیه درد بسیار شدید است. تحریک عصبی ایجاد شده مانع ترکیب اعصاب فرد در اثر درد اولیه می‌گردد و بدین ترتیب التهاب را کم می‌کند و درد را آرام می‌نماید.
تزریق پی آر پی
تزریق پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت یک روش درمانی است که برای تقویت تاندون‌ها، رباط‌ها، عضلات و مفاصل صدمه دیده و درمان سریع آنها کاربرد دارد. در واقع این روش از سیستم درمانی بدن فرد برای درمان مشکلات اسکلتی-عضلانی او بهره می‌گیرد. طی این روش مقداری خون از بدن فرد گرفته می‌شود، سپس پلاکت‌های خون را با استفاده از سانتریفیوژ جدا کرده و به بدن بیمار تزریق می‌کنند. تزریق PRP باعث فعال شدن هورمون‌های رشد و در نتیجه تحریک و بازسازی سلول‌های ترمیمی بدن می‌گردد.
درمان درد جانبی لگن و سندرم درد تروکانتریک بزرگ از جمله مواردی هستند که از طریق تأثیر PRP ثابت شده است.
جراحی
در صورتی که علت درد لگن و باسن مشکلات ستون فقرات مانند تنگی کانال نخاعی یا بیرون زدگی دیسک باشد و موجب درد مزمن و طولانی مدت شود و ایستادن و راه رفتن فرد را تحت تأثیر قرار دهد، می‌توان از جراحی استفاده کرد. اما معمولاً بلافاصله از جراحی استفاده نمی‌شود، بلکه ابتدا سایر روش‌های درمانی به مدت چند هفته یا چند ماه امتحان می‌شوند و در صورت عدم کارایی، جراحی به عنوان آخرین گزینه مورد توجه قرار می‌گیرد.
سوالات متداول
چه زمانی باید نگران درد لگن و باسن خود باشیم؟
در صورتی که به طور ناگهانی درد زیادی در لگن و باسن خود حس کردید به دنبال مراقبت پزشکی و اورژانس باشید.
تا چه مدت درد لگن و باسن طول بکشد نگران کننده است؟
در صورتی که درد لگن و باسن بیشتر از 6 ماه طول بکشد و به درمان پاسخ ندهد، درد مزمن به حساب می‌آید.
نشانه‌های درد عصبی در لگن چیست؟
بی حسی و سوزن سوزن شدن نواحی لگن و باسن از جمله علائم درد عصبی می‌باشند. همچنین افزایش میزان حساسیت به درد از دیگر علائم درد عصبی است به گونه‌ای که یک لمس کوچک یا حتی لباس پوشیدن می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی شود.
تفاوت بین درد لگن و باسن چیست؟
تفاوت درد لگن و باسن بستگی به منطقه ای دارد که درد از آنجا ناشی می شود و علت های متفاوتی می تواند داشته باشد.
آیا نشستن طولانی می‌تواند باعث درد لگن و باسن شود؟
اگر عادت بد نشستن دارید یا به مدت طولانی یکجا می‌نشینید، بخش مرکزی بدن و سایر بخش‌هایی که در آن ناحیه قرار دارند تحت فشار قرار می‌گیرند که لگن و باسن را نیز شامل می‌شود.
علت درد باسن سمت راست چیست؟
درد باسن و حساسیت ناشی از آن معمولاً به علت ضعف در مقابله با توبروزیت ایسکیال می‌باشد که به آن در طب سنتی بورسیت ایسکیال نیز می‌گویند.
چگونه با وجود درد لگن و باسن بخوابم؟
در صورتی که به پهلو می‌خوابید یک بالش بین زانوهای خود بگذارید تا باعث فروکش کردن درد لگن و باسن شود. بالش میان عضلات لگن و باسن تعادل برقرار می‌کند و باسن را در جای مناسبی قرار می‌دهد. انجام این کار به ویژه هنگامی که درد در بین دو لگن باشد کاربرد دارد.
