ورزش‌های پرتحرک و نیز فعالیت‌های شدید باعث فشار آمدن به کف پا می‌شوند، در نتیجه دوندگان و ورزشکاران بیشتر در معرض خطر درد کف پا قرار دارند. البته، افزایش سن و اضافه وزن نیز می‌تواند باعث افزایش فشار بر روی پاها شود و به درد کف پا منجر شود. درد کف پا ممکن است در قسمت پنجه یا پاشنه پا باشد. همچنین ممکن است درد در قوس کف پا ایجاد شود و به مچ پا، زانو، ران و حتی باسن هم سرایت کند.
علائم همراه با درد کف پا
بیماران معمولا علائمی مانند، سفت شدگی کف پا، احساس سوزن سوزن شدن کف پا و احساس وجود زخم در کف پا را تجربه می‌کنند، البته این علائم ممکن است در پاشنه و پنجه پا هم احساس شود.
علت ایجاد درد کف پا
ساختار پا پیچیده است، در نتیجه دلایل مختلفی ممکن است برای درد کف پا وجود داشته باشد. به طور مثال ممکن است درد کفت پا، ناشی از فاسیای کف پا باشد. نوروما می‌تواند باعث درد در انگشتان پا شود. این پیچیدگی به دلیل بخش‌های مختلفی است که ساختار پای شما را تشکیل می‌دهند. هر پا دارای ۲۶ استخوان، ۳۰ مفصل و تقریباً ۱۰۰ ماهیچه و رباط برای اتصال آن‌ها به یکدیگر است.
همه این قسمت‌ها، از انگشتان پا گرفته تا تاندون آشیل، به شما کمک می‌کنند تا در حالت ایستاده، تعادل داشته باشید و بتوانید راه بروید. به همین دلیل اگر مشکلی در هر بخش از ساختار پای شما وجود داشته باشد، شما در هنگام ایستادن یا راه رفتن دچار درد خواهید شد. به دلیل این ساختار پیچیده، ممکن است درد و ناراحتی در بخش‌های مختلفی احساس شوند. ممکن است فقط در زمان‌های خاصی درد داشته باشید مثلا در هنگام شب یا وقتی که به پاهای خود فشار می‌آورید.
التهاب فاسیای پلانتار
التهاب فاسیای کف پا می‌تواند باعث ایجاد درد در کف پا یا پاشنه پا شود؛ این درد معمولا در هنگام صبح به ویژه بعد از بیدار شدن و نیز بعد از نشستن طولانی مدت بیشتر می‌شود. فاسیای کف پا یک نوار ضخیم است که از پشت پاشنه تا پنجه پا کشیده شده است. فشار بیش از حد بر بافت فاسیای پا، که اغلب در اثر دویدن ایجاد می‌شود، می‌تواند باعث التهاب بافت و در نتیجه درد کف پا شود.
صافی کف پا
اگر هنگام ایستادن قوس پای شما به زمین برخورد کند، ممکن است کف پای شما صاف باشد. این وضعیت می‌تواند در دوران کودکی ایجاد شود، به طوری که قوس کف پا به طور کامل شکل نگیرد. اما ممکن است این حالت در بزرگسالی و در اثر آسیب یا اضافه وزن هم ایجاد شود.
کف پای صاف همیشه باعث درد نمی‌شود، اما می‌تواند درد‌هایی را در پنجه و پاشنه پا ایجاد کند.
گرفتگی کف پا
گرفتگی کف پا، ناشی از گرفتگی و اسپاسم عضلات کف پا به صورت غیرارادی می‌باشد. این عارضه معمولا کوتاه مدت است و بعد از چند روز از بین می‌رود، اما دردناک و ناخوشایند است. گرفتگی پا بیشتر در کف پا رخ می‌دهد، اما افراد از گرفتگی انگشتان پا و گرفتگی عضلات ساق پا نیز شکایت دارند.
چرخش مچ پا به داخل
پرونیشن به حرکت طبیعی پای شما در حین راه رفتن یا دویدن گفته می‌شود. به طور معمول، هنگامی که یک قدم بر می دارید، پای شما کمی به سمت داخل می‌چرخد، که جذب ضربه و همچنین تراز مناسب مچ پا و زانو را بهبود می‌بخشد. اگر هنگام راه رفتن پای شما بیش از حد به سمت داخل بچرخد (اورپرونیشن) یا به سمت بیرون بچرخد ( آندرپرونیشن)، بیومکانیک داخل پای شما را از بین می‌برد و ممکن است باعث درد کف پا شود.
سندروم تونل تارسال
سندرم تونل تارسال (TTS) وضعیتی است که وقتی عصب تیبیال آسیب دیده یا فشرده شود؛ به وجود می‌آید. عصب تیبیال یک عصب در مچ پا است. این عصب از تونل تارسال می‌گذرد، این تونل یک گذرگاه در مچ پا است که از استخوان‌ها و رباط‌ها تشکیل شده است. افراد مبتلا به سندرم تونل تارسال، ممکن است علائمی مانند، درد، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف را در پاهای خود احساس کنند. ممکن است به دلیل استفاده بیش از حد از پا و مچ پا دچار TTS شوید. اگر به طور مکرر یا شدید ورزش کنید، به خصوص اگر کف پای بسیار صافی دارید، احتمال ابتلا به TTS بیشتر می‌شود.
شکستگی تنشی استخوان کف پا
شکستگی های تنشی، ترک‌هایی ریز در استخوان هستند. این شکستگی‌ها معمولا در اثر تنش‌های تکراری، مثل پریدن یا دویدن مکرر ایجاد می‌شوند. البته ممکن است شکستگی‌های تنشی، در سایر استخوان‌ها نیز به دلیل پوکی استخوان ایجاد شوند.
شکستگی‌های تنشی، معمولا در استخوان‌های تحمل کننده وزن مثل ساق پا دیده می‌شوند. ورزشکاران دو و میدانی و سربازان تازه کار که کوله های سنگین را در مسافت های طولانی حمل می‌کنند در معرض خطر بالاتری قرار دارند، اما هر کسی ممکن است دچار شکستگی تنشی شود.
درد زیر پنجه و انگشتان پا یا متاتارسالژی
پنج استخوان متاتارس در هر پا وجود دارد، یکی برای هر انگشت پا. این استخوان‌های بلند در جلوی پای شما مچ پا را به انگشتان پا متصل می‌کند. متاتارس ها به تشکیل قوس کف پا کمک می‌کنند و برای تحمل وزن و راه رفتن ضروری هستند.
متاتارسالژیا اصطلاحی است که برای درد و التهاب در ناحیه کف پا، به کار می‌رود. این ناحیه بین کف و پایه انگشتان پا، در زیر استخوان‌های متاتارس قرار دارد.
این درد اغلب به صورت درد تیز، شدید یا سوزش سوزن شدن در ناحیه کف پا توصیف می‌شود. این درد، زمانی که می‌ایستید، می‌دوید، راه می‌روید یا پاهای خود را خم می‌کنید، ممکن است بدتر شود. افراد مسن بیشتر در معرض ابتلا به متاتارسالژی هستند
نوروما (نورومای مورتون)
نوروما یک توده غیر طبیعی از سلول های عصبی است. این توده معمولا بین انگشتان پا و در اثر آسیب ایجاد می‌شود. زنان بیشتر از مردان به نوروما مبتلا می‌شوند. عوامل دیگری که شانس ابتلا به نوروما را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- انجام ورزش‌های پرتحرک که شامل دویدن یا پریدن هستند.
- پوشیدن کفش نامناسب
- پوشیدن مکرر کفش پاشنه بلند
- پوشیدن مکرر کفش‌های تنگ یا کفش‌های محدودکننده، مانند کفش‌هایی که در باله یا صخره‌نوردی می‌پوشند.
- داشتن انگشت چکشی یا بونیون، برآمدگی استخوانی که در قسمت خارجی انگشت شست پا ایجاد می‌شود.
قوس زیاد کف پا یا پای کاووس
کف پا به ناحیه بین پاشنه و پنجه پا، گفته می‌شود. برخی از افراد دارای قوس کف پای عمیق‌تر از حد معمول هستند. این افراد ممکن است دچار مشکلات موقتی یا دائمی مختلفی شوند. این وضعیت از نظر پزشکی به نام ناهنجاری کف پا شناخته می‌شود.
نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی دردی است که از اعصاب دور از نخاع و از قسمت خارجی بدن شما ناشی می‌شود. این بیماری در اثر آسیب به اعصاب ایجاد می‌شود و در اکثر موارد علت پا دردهای مزمن است.
این بیماری مانند بیماری‌هایی مثل، دیابت، سوء مصرف الکل، بیماری لایم یا بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس به اعصاب محیطی آسیب می‌رساند. علل دیگر آسیب رسیدن به اعصاب محیطی می‌تواند شامل عواملی، مانند زخم گلوله، آسیب الکتریکی یا آسیب ناشی از تزریق دارو باشد.
سزاموئیدیت
سزاموئیدها دو استخوان کوچک در زیر بالشتک انگشت شست پا هستند. وظیفه آن‌ها، حمایت از تاندونی است که به خم شدن انگشت کمک می‌کند. ممکن است فشار بیش از حدی به این استخوان‌ها وارد شود. که باعث سزاموئیدیت می‌شود – درد و التهاب مبهم، همراه با درد در پایه شست پا. اگر وزن اضافی، زیاد باشد، ممکن است شکستگی تنشی هم ایجاد شود.
عواملی که شانس ابتلا به سزاموئیدیت را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- انجام یک ورزش که فشار زیادی را به پنجه پا وارد می‌کند، مانند دویدن، باله یا تنیس
- داشتن گودی کف پا
- پوشیدن مکرر کفش پاشنه بلند
اختلال عملکرد تاندون تیبیا خلفی
اختلال عملکرد تاندون تیبیا خلفی (PTTD) که به عنوان صافی کف پای اکتسابی بزرگسالان نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که به تاندون تیبیال خلفی آسیب وارد شود. تاندون تیبیال خلفی پا را به ماهیچه‌ای در ساق پا متصل می‌کند. اگر تاندون تیبیال خلفی دیگر قادر به حمایت از کف پا نباشد، در کف پا درد ایجاد می‌شود.
درد ناشی از PTTD، به احتمال زیاد در کف پا، پشت ساق پا و قسمت داخلی مچ پا هم سرایت می‌کند. همچنین ممکن است مچ پا ورم کند. درد معمولاً در طول فعالیت‌هایی مانند دویدن اتفاق می‌افتد نه بعد از آن.
ممکن است برای درمان PTTD نیاز به پوشیدن مچ بند یا استفاده از کفش‌های سفارشی داشته باشید. فیزیوتراپی نیز ممکن است کمک کند. در برخی موارد ممکن است برای درمان این عارضه نیاز به جراحی داشته باشید.
فیبروماتوز کف پا
یکی دیگر از دلایل احتمالی درد کف پا، فیبروماتوز کف پا است، در این عارضه گره‌های کوچکی در فاسیای کف پا و معمولا در وسط کف پا، ایجاد می‌شوند. فیبروماتوز کف پا ممکن است به دلیل آسیب رسیدن به پا، ژنتیک یا شرایط مختلف پزشکی ایجاد شود. علائم معمول فیبروماتوز کف پا عبارتند از یک توده کوچک و سفت در زیر پا، پیچیده شدن انگشتان پا، و درد کف پا در صورت فشار آمدن به گره‌ها.
چه زمانی برای درد کف پا به پزشک متخصص مراجعه کنیم؟
برای دردهای گاه به گاه، استراحت، کمپرس سرد و ورزش کششی معمولا کافی است. با این حال، اگر درد پس از چند روز از بین نرفت، شدید بود یا مکرر عود کرد، فرد باید با پزشک مشورت کند.
پزشک ممکن است فرد را به یک جراح ارتوپد متخصص در پا و مچ پا یا یک متخصص پا ارجاع دهد. پزشک، شکل پای فرد، نحوه راه رفتن و سایر عواملی که ممکن است باعث ایجاد درد شده باشد را بررسی می‌کند.
معاینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینه برای مشاهده هرگونه التهاب، حساسیت، تورم و تغییر شکل
- بررسی تعادل، هماهنگی، رفلکس‌ها، احساس و تون عضلانی
- انجام آزمایش‌هایی مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن، اسکن MRI یا سونوگرافی
هنگامی که پزشک علت اصلی درد را مشخص کرد، درمان‌هایی را توصیه می‌کند که به طور خاص علت اصلی را هدف قرار داده و به کاهش درد کمک می‌کند.
درمان درد کف پا
درمان درد کف پا بستگی به این دارد که چه چیزی باعث درد در کف پا شده است. روش‌های درمان معمولی برای درد کف پا شامل موارد زیر هستند:
دارو
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی داروهای موثری برای تسکین ناراحتی مرتبط با التهاب هستند. قبل از شروع هر داروی جدیدی حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
فیزیوتراپی و ورزش
حرکات کششی باعث کاهش تنش در عضلات می‌شود و واقعا می‌تواند به کاهش گرفتگی و احساس سوزن سوزن در کف پا کمک کند. ورزش‌های قدرتی، ثبات و استقامت عضلات پا را بهبود می‌بخشد به حمایت از کف پا و در نتیجه کاهش درد کمک می‌کنند.
در اینجا چند تمرین وجود دارد که به شما در درمان درد کف پا کمک می‌کند:
کشش فاسیای کف پا در حالت نشسته
درد در فاسیای کف پا، رباط ضخیم در پایین پا، یکی از شایع ترین علل درد کف پا است. داشتن راهی برای کشش این ناحیه می‌تواند به شما آرامش زیادی بدهد. نکته کلیدی در کشش فاسیای کف پا این است که انگشتان پا درگیر شوند.
- یک تسمه کششی، حوله یا کمربند بگیرید و آن را در قسمت پایین انگشتان پا نزدیک پنجه پا بپیچید.
- از طرف دیگر، می‌توانید بند را به دور انگشت شست پا بپیچید تا کشش عمیق تری ایجاد کنید.
- در حالی که زانو را نسبتا صاف نگه داشته اید، پا را از روی زمین بلند کنید
- از دستان خود برای کشیدن انتهای بند استفاده کنید و انگشتان پا را به سمت ساق پا بکشید
- به کشیدن ادامه دهید تا جایی که در قسمت کف پا احساس کشیدگی کنید، احتمالاً در ساق پا نیز کشش را احساس خواهید کرد.
- نکته: انگشتان پا نیز باید به سمت ساق پا کشیده شوند
- این حرکت را ۲ تا ۳ بار و هر بار بیش از ۳۰ ثانیه برای هر پا تکرار کنید.
اگر در انجام این حرکت مشکل دارید؛ می‌توانید پای خود را در سینه جمع کنید و انگشتان پا را با دست به سمت بالا بکشید.
کشش انگشت شصت پا
دامنه وسیعی از حرکات شست پا باید حفظ شوند. تمرین زیر نیز دارای سه مرحله است و برای کشش و تسکین درد انگشتان پا ناشی از پوشیدن کفش‌های تنگ طراحی شده است.
برای انجام این تمرین:
- صاف روی یک صندلی بنشینید و پاها را صاف روی زمین بگذارید.
- پای چپ را به روی ران پای راست قرار دهید
- با استفاده از دست، به آرامی انگشت شست را به سمت بالا، پایین و طرفین بچرخانید
- انگشت شست پا را در هر حالت به مدت ۵ ثانیه نگه دارید.
- این کار را ۱۰ بار برای هر پا انجام دهید.
باز کردن انگشتان پا
انجام تمرین باز کردن انگشت پا می‌تواند کنترل عضلات پا را بهبود بخشد. افراد می‌توانند این کار را با هر دو پا به طور همزمان انجام دهند یا اینکه به طور متناوب انجام دهند، بستگی به میزان راحتی شما دارد
برای انجام این تمرین:
- روی یک صندلی با پشتی صاف بنشینید و پاها را به آرامی روی زمین قرار دهید.
- انگشتان پا را تا جایی که ممکن است بدون فشار از هم باز کنید. این حالت را به مدت ۵ ثانیه نگه دارید.
- این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
- هنگامی که فرد قدرت خود را افزایش داد، می تواند یک نوار لاستیکی دور انگشتان پا حلقه کند. این باعث مقاومت می‌شود و تمرین را چالش برانگیزتر می‌کند.
شاک ویو تراپی
در درمان شاک ویو تراپی، یک پزشک امواج نافذ انرژی اولتراسوند را به ناحیه ملتهب بدن شما اعمال می‌کند و باعث ایجاد میکروتروما در آن ناحیه می‌شود. این میکروتروما باعث پاسخ درمانی در بدن شما می‌شود.
در پاسخ به امواج شاک ویو تراپی، بدن می‌تواند:
- بدن رگ‌های خونی جدید را ایجاد می‌کند که خون و مواد مغذی بیشتری را به بافت ملتهب می‌رسانند.
- تحریک بیش از حد انتهای عصب را متوقف می‌کند و منجر به کاهش فوری درد می‌شود.
- کلسیفیکاسیون‌ها را تجزیه می‌کند.
- افزایش نفوذپذیری سلول برای افزایش بهبودی.
درمان با شاک ویو یک روش غیر تهاجمی است و می‌تواند به طور چشمگیری درد کف پا را کاهش دهد. این باعث می‌شود که یک گزینه ایده آل برای افرادی باشد که مایل به مصرف دارو یا انجام درمان‌های تهاجمی نیستند.
لیزر درمانی
لیزر درمانی با شدت بالا به لیزر درمانی کلاس ۴ اطلاق می‌شود که به عضله، بافت و استخوان‌ها نفوذ کرده تا بهبودی و بازسازی را از درون خود سلول‌ها افزایش دهد. به بیان ساده، این پرتو نور تابشی می‌تواند با تبدیل انرژی نور به انرژی بازسازی‌کننده DNA، روند بهبودی را تسریع بخشد، همان‌طور که فتوسنتز انرژی نور را به انرژی شیمیایی برای گیاهان تبدیل می‌کند.
مطالعات نشان می‌دهد که لیزر درمانی با شدت بالا در مدیریت برخی از دردهای کف پا مانند فاسیای کف پا موثر است.
تکار تراپی
درمان TECAR شکلی از دیاترمی تماسی و الکتروتراپی ترکیبی است. این یک عمل پزشکی است که در آن انرژی الکترومغناطیسی را به بافت بیولوژیکی اعمال می‌کنند. فرکانس الکترومغناطیسی اعمال شده از طیف فرکانس رادیویی سرچشمه می‌گیرد. این روش برخلاف الکتروتراپی، انقباض عضلانی را تحریک نمی‌کند. طیف طول موج درمانی از ۳۰۰ کیلوهرتز تا ۱.۲ مگاهرتز است.
برخی از شرایطی که معمولاً توسط تکار درمانی درمان می‌شوند عبارتند از:
- صدمات / التهاب حاد یا مزمن
- اسپاسم عضلانی
- درد مفصل
تزریق پی آر پی (PRP)
پلاسما قسمت مایع خون شما است که بیشتر از آب و پروتئین ساخته شده است. پلاسما به گلبول‌های سفید و قرمز و پلاکت‌ها اجازه می‌دهد تا در داخل رگ‌ها جریان یابند. پلاکت‌ها نوعی از سلول‌های خونی هستند که باعث لخته شدن خون شما می‌شوند. همچنین آن‌ها در بهبودی هم نقش دارند.
تزریق پی آر پی برای درمان پارگی تاندون، تاندونیت، آسیب‌های عضلانی، دردهای مرتبط با آرتریت و آسیب‌های مفصلی استفاده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که PRP به اندازه سایر درمان‌ها در کاهش درد و بهبود عملکرد بیماران مبتلا به درد فاسیای کف پا موثر است.
راه‌های پیشگیری از درد کف پا
بهترین راه برای جلوگیری از درد کف پا این است که پاهای خود را دوست داشته باشید! آن‌ها را به عنوان پایه و اساس یک بدن سالم بشناسید و به طور منظم برای آن‌ها کار خاصی انجام دهید، مانند ماساژ پا یا خیساندن در نمک اپسوم.
به طور روزانه، می‌توانید با انجام اقدامات هوشمندانه برای حفظ سلامت پاها از درد کف پا جلوگیری کنید:
- کفش‌هایی را بپوشید که وضعیت خوبی دارند و دارای کفی هستند
- از کفی‌های مناسب که به خوبی از کف پا حمایت می‌کنند، استفاده کنید.
- قبل و بعد از ورزش حرکات کششی را انجام دهید تا گرفتگی را از بین ببرید و به شل شدن کف پا کمک کنید
- با آسیب ورزش نکنید! برای بهبودی زمان بگذارید.
سؤالات متداول
آیا درد پا جدی است؟
اگر به طور مکرر درد را تجربه می‌کنید، اگر درد با درمان‌های خانگی بهبود نمی‌یابد یا بدتر می‌شود، با پزشک خود صحبت کنید. درد کف پا می‌تواند به وضعیت جدی تر پا تبدیل شود و حتی ممکن است منجر به آسیب در پشت، زانو و مچ پا شود.
سریع ترین راه برای درمان درد کف پا چیست؟
برای درمان سریع درد کف پا، سعی کنید:
- استراحت کنید، از کمپرس سرد استفاده کنید و پای خود را بالا بیاورید.
- برای کاهش فشار، از کفش‌های سفت یا پدهای پا استفاده کنید.
- مسکن مصرف کنید.
اگر هنوز درد دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
آیا درد کف پا از بین می‌رود؟
وقتی شروع به راه رفتن می‌کنید، درد به تدریج از بین می‌رود. با ادامه راه رفتن، درد ممکن است عود کند، اما معمولا پس از استراحت از بین می‌رود.
آیا ماساژ به فاسیای کف پا کمک می‌کند؟
ماساژ درمانی یک درمان مفید برای تسکین درد کف کمر به دلیل فشار است.
چه مدت طول می‌کشد تا درد کف پا بهبود یابد؟
ممکن است ۶ تا ۱۲ ماه طول بکشد تا پای شما به حالت عادی بازگردد.
چگونه فاسیای پا را ماساژ دهیم؟
از کف دست برای ماساژ دادن کف پا و اعمل فشار به کف پا استفاده کنید. با استفاده از انگشست شست دست، کف پا را از قسمت پاشنه تا انگشتان، ماساژ دهید. به آرامی تک تک انگشتان پا را ماساژ دهید. در آخر هم پاشنه پا را به آرامی و با حرکات دایره‌ای ماساژ دهید.
